petrichor

het laatste woord

26/03/2019
🖋: 

Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet op komen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Ook dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten ter hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Deze editie het begrip ‘petrichor’.

 

Ooit buitengekomen vlak nadat het geregend heeft? Niet in de stad, maar bijvoorbeeld ergens in de Ardennen? Op z’n minst ergens waar de grond nog niet bedekt is door lagen beton, maar waar de oorspronkelijke aarde nog bovenaan ligt. Weet je nog hoe dat was? De natte ondergrond, de plasjes, de druppels die van de bladeren rolden. Herinner je je die geur? De geur van regen op droge grond. Die hemelse odeur.

Als je weet wat ik hiermee bedoel, heb je ooit al petrichor geroken. Het is de geur die ontstaat nadat regen op droge aarde valt, het best te ruiken vlak na het regenen zelf, in de naweeën van de storm. Mensen houden van nature van deze geur omdat onze voorouders nog zo afhankelijk waren van het goddelijke water uit de lucht.

Het begrip is samengesteld uit twee Oudgriekse woorden, namelijk van πέτρα (petra) wat ‘steen’ betekent en ἰχώρ (ichor). Ichor verwijst in de Griekse mythologie naar de gouden vloeistof die als het bloed van de goden dient. Isabel Joy Bear en Roderick G. Thomas bedachten deze term toen ze hem met plezier gebruikten in een artikel voor het magazine Nature. Ze beschreven het fenomeen als petrichormoleculen die in de grond verborgen zijn en pas ontsnappen door de regen. Deze verbinding wordt ‘geosmine’ genoemd en heeft een bijzonder lage geurdrempel.

Geosmine, de stof die dus verantwoordelijk is voor petrichor, is qua reuk haast een afrodisiacum voor ons. Mensen zijn ontzettend gevoelig voor deze geur, meer zelfs dan de meeste diersoorten. Het wekt iets primitiefs en dierlijks in ons op: een gevoel uit lang vervlogen tijden, vele regens geleden. Toen de regen nog een voorbode van voorspoed was en niet enkel brenger van frustraties.

Kom eens buiten op een regenachtige dag. Maak lange tochten over lange paden die lang droog hebben gestaan voor het regende. Ruik de petrichor in de lucht en laat dat instinctief gevoel naar boven komen. Weg van de stad, weg van de smog, weg van de ongezonde lucht. Alleen nog maar petrichor. De goddelijke geur na regen op droge grond. Adem in, adem uit.