lesgeven aan de toekomst

Onderwijsongelijkheid, een ver-van-je-bed-show? Wij, lezers, studenten en dwarsredacteurs, hebben natuurlijk niets te klagen. Misschien hebben we wat achterstand opgelopen tijdens onze hogere studie. Niet meteen de juiste keuze gemaakt. Een jaar wat minder gestudeerd. Who cares, we zijn tenslotte allemaal op de unief geraakt en dat afstuderen komt er nog wel van.

De kans is dan ook groot dat wij, universiteitsstudenten, met succes onze middelbare school hebben afgerond. Dat wij uit een degelijk, welgesteld, blank nest gevlogen zijn. Wij hebben de kansen gekregen die we verdienen. Het geluk staat aan onze zijde. Of toch onze socio-economische achtergrond. Want helaas bepaalt deze nog steeds onze kansen op slagen binnen ons huidige onderwijssysteem. De socio-economische index waartoe wij behoren, hebben we te danken aan onze ouders. En dan met name aan hun diploma, hun beroep, taal en woonplaats.

vraagstuk

Niet iedereen heeft ons geluk. Dat weten we vast wel, en voorbeelden van deze problematiek moeten we zelfs niet ver gaan zoeken. Onderwijsongelijkheid komt ook in hoge aantallen bij ons voor. België doet het slechter dan Mexico, weet je nog? De cijfers van OESO en UNICEF liegen er niet om: ons onderwijs kan de kloof van sociale ongelijkheid niet dichten.

Als ons onderwijs daar niet in slaagt, hoe kunnen we er dan toch voor zorgen dat iedereen zich kan ontwikkelen met dezelfde kansen? Hoe zorgen we ervoor dat de socio-economische achtergrond van deze kinderen niet meer hun succes bepaalt? We moeten natuurlijk niet iedereen op de universiteit proberen krijgen, maar verdienen niet alle leerlingen het om met kennis van zaken hun eigen toekomst te kiezen? Een pad uit te stippelen waarbij ze niet blindelings de weg van hun (groot)ouders moeten volgen, maar waarbij ze zelf mogen kiezen om al dan niet dezelfde weg in te slaan?

oplossing

Gek genoeg ligt de oplossing voor deze problematiek toch weer in het onderwijs: leerkrachten. Eén goede leerkracht maakt al het verschil. Want we kunnen als land dan wel veel investeren in gebouwen, IT-ondersteuning en faciliteiten, onze cijfers zijn – nogmaals – niet bijster goed. Investeren in leerkrachten doet investeren in leerlingen. En investeren in de toekomst. De toekomst van je leerlingen, van je gemeenschap, van je maatschappij.

Met deze bedenking ging één organisatie aan de slag. Of een veertigtal, want Teach For All heeft er intussen wereldwijd heel wat zusterbewegingen bij, waaronder Teach For Belgium. Klassen, scholen, community's en landen zijn maar zo sterk als hun leiders, luidt het. En dus zoeken ze gebeten academici die hun schouders mee onder het project willen zetten. Zij geven twee jaar fulltime les in een school waar ze de grootste impact kunnen maken. Niet in de chique school in die villawijk, maar daar waar de leerlingen het gemiddeld veel minder goed doen en kansen mislopen, door die socio-economische achtergrond.

Het Provinciaal Instituut Sint-Godelieve, vlakbij de Rooseveltplaats, bijvoorbeeld, is één van deze scholen. “De leerlingen in deze school lijken zichzelf enorm te onderschatten. Ze zijn ervan overtuigd dat ze geen Frans kunnen leren of begrijpen”, vertelt Camille. Zij is deelneemster aan Teach For Belgium en geeft sinds september Franse les op deze middelbare school. Zelf studeerde ze Communicatiewetenschappen aan de ULB. Een studie die haar afleidde van haar interesse in het onderwijs, maar dankzij een jobbeurs en Teach For Belgium staat ze nu toch voor de klas.

vraagstelling

Teach For Belgium zet dus academici in het onderwijs. Hebben we daar al geen lerarenopleiding voor? “Onze beweging is geen alternatief voor de lerarenopleiding”, benadrukt Joylene Dumarey, projectmedewerker Communicatie van Teach For Belgium. “Onze deelnemers mogen dankzij hun masterdiploma al lesgeven in het secundair onderwijs, maar wij leiden ze verder op met specifieke aandacht voor de uitdagingen die de socio-economische ongelijkheid in het onderwijs met zich meebrengen.”

We kunnen niet alles in één keer veranderen met de zwaai van een toverstok.

Lesgeven is dan ook niet het hoofddoel van deze organisatie. Ze willen een alumnibeweging creëren van gedreven mensen die een eigen visie en besef hebben opgebouwd rond de problematieken in het onderwijs. “Wij zijn ervan overtuigd dat deze twee jaar in het onderwijs nodig zijn om de participanten de ins and outs van het Belgische onderwijssysteem te laten ervaren. Met deze kennis kunnen ze aan de slag om op lange termijn changes te creëren die ervoor zullen zorgen dat er meer gelijkheid in het onderwijs verwezenlijkt wordt”, verklaart Joylene.

Wat de deelnemers ook ondernemen na hun twee jaar durende onderwijservaring, maakt niet uit. Teach For Belgium is ervan overtuigd dat ze sowieso iets zullen betekenen voor de onderwijsgelijkheid.

voorbeelden

De hoop op changes is alvast niet tevergeefs. Er zijn al een aantal mooie voorbeelden van changemakers in het buitenland voor het jonge Teach For Belgium. Zo is de kabinetschef van de minister van Onderwijs in Chili een alumnus van Teach For Chili. Hij is de enige in het departement die les heeft gegeven in de sloppenwijken waardoor hij concreet weet hoe je de problemen daar kan aanpakken.

Uiteraard is dat een uitzonderlijk voorbeeld uit een van de vele Teach For-organisaties, maar nu er steeds meer zusterverenigingen bijkomen, neemt ook het aantal voorbeelden toe. Teach For All heeft intussen meer dan twintig jaar expertise en knowhow opgebouwd, en hoewel elk land uniek is, kunnen er vele ervaringen en ideeën uitgewisseld worden. Voorbeelden hoeven ook niet steeds heel groot te zijn, veranderingen op kleine schaal brengen ook al veel moois teweeg.

“Ik wil mijn leerlingen tonen dat ze zich niet mogen onderschatten. Door hen mee te slepen en hen te doen proberen, merken ze dat ze het beter kunnen dan ze denken. Het is mijn doel om hun zelfvertrouwen mee te geven in de hoop dat ze zich bewust worden van hun eigen potentieel. Als nog maar één van mijn leerlingen zo zijn eigen toekomst kan bepalen, dan heb ik de weddenschap gewonnen”, bewijst Camille.

uitvoering

Zin om zoals Camille een changemaker te worden? Het houdt meer in dan je denkt. Om te beginnen moet je een academische master op zak hebben. Welke master? Dat maakt niets uit. De diploma’s van de huidige deelnemers variëren van Wiskunde tot Taal- en Letterkunde en van Bio-ingenieur tot TEW. “De verbindende factor hoort de juiste mindset en drive te zijn om de problematiek bij de roots aan te pakken, niet je soort opleiding”, vertelt Tineke Thielman, projectmedewerker werving en selectie van Teach For Belgium. Joylene vult aan: “Wij geloven dat onze missie enkel kan slagen met een zo divers mogelijke community, zodat het probleem langs alle kanten, op alle manieren aangepakt kan worden. Je moet als deelnemer ook niet in eerste instantie aan het onderwijs denken, maar wel het probleem erkennen en je ervoor willen inzetten.”

Deelnemers volgen na een selectieronde een korte opleiding van vijf weken, waarin ze klaargestoomd worden om knelpuntvakken in grootstedelijke context te geven. Tijdens deze opleiding wordt er veel belang gehecht aan leadership en soft skills om zo goed mogelijk leerlingen te motiveren. Ook na de plaatsing in de scholen wordt er nog voldoende opleiding en begeleiding voorzien: drie opleidingsweekends per jaar en een persoonlijke coach met ervaring in het veld, zorgen ervoor dat je als deelnemer volwaardig mee aan de start staat bij de aanvang van een nieuw schooljaar.

Een echte academische opleiding om les te geven, volgde Camille dus niet. Wordt ze hierdoor op school anders bekeken? "De directie weet uiteraard dat ik deel uitmaak van het programma van Teach For Belgium, maar ze hebben mij niet zo voorgesteld aan de collega’s. Ik ben gewoon de nieuwe leerkracht Frans voor de collega’s en de leerlingen. Voor deze laatsten is het belangrijkste dat je de leerstof met plezier geeft en hen bekrachtigt.” Mocht ze na deze twee jaar toch graag in het onderwijs blijven, moedigt Teach For Belgium haar wel aan om alsnog de lerarenopleiding te volgen.

bewijs

“Teach For Belgium is meer dan een job, het is een engagement”, besluit Tineke. Dat beaamt ook Camille: “We kunnen niet alles in één keer veranderen met de zwaai van een toverstok, maar het geloven in deze jongeren kan een positieve impact hebben."

Wereldwijd wordt er intussen in meer dan 40 landen met toverstokjes gezwaaid. Wie weet is onderwijsgelijkheid geen al te verre toekomstmuziek meer. Zin om zelf ook te toveren met leerlingen? Surf eens naar de site van Teach For Belgium, de tweede call eindigt op 5 maart.