een waaier aan keuzemogelijkheden

Universiteit Antwerpen streeft naar een pluralistische houding tegenover levensbeschouwelijke diversiteit. Concreet wil dat zeggen dat ze niet alleen tolerantie ten opzichte van alle levensbeschouwingen nastreeft, maar ook mensen met verschillende levensbeschouwingen zich thuis wil laten voelen en ruimte wil creëren voor discussie en reflectie hierover. Daarbuiten tracht UAntwerpen ook meer aandacht te schenken aan maatschappelijk engagement en interdisciplinariteit. Met andere woorden: de universiteit streeft naar studenten met een tolerant inlevingsvermogen, die zich inzetten voor de maatschappij en bovendien kunnen samenwerken met studenten uit verschillende domeinen. Als student zou je jezelf de vraag kunnen stellen waarom het op universitair niveau überhaupt nog nodig is om anno 2019 studenten te begeleiden naar een actief pluralistische houding of maatschappelijk engagement. Het is in eerste instantie de taak van het onderwijs om studenten te onderwijzen. Hebben we nog steeds een duwtje in de rug nodig als het gaat over samenleven en samenwerken in een interculturele samenleving? Met de lancering van de nieuwe korfvakken lijkt het antwoord van UAntwerpen ‘ja’ te zijn.

Om dit te bewerkstelligen zijn professoren, experts en belangstellenden meermaals samengekomen en daaruit is een aanbod van verbredende vakken ontstaan. Rector Herman van Goethem lanceerde het woord 'korf' als verzamelnaam voor dit nieuwe aanbod van vakken. Vicerector Ann De Schepper wijst op de vergelijking met een fruitkorf: “Denk aan een fruitkorf die je op tafel zet met een ruime variëteit aan gezonde en vitaminerijke vruchten. Daarbij zeg je aan iedereen dat ze elk zeker één stuk rood fruit moeten nemen, maar dat wie wenst, zin en tijd heeft ook gerust extra andere vruchten kan kiezen. Bij voorkeur gaat het dan over een fair trade fruitkorf.” 

de korf in het kort

De nieuwe korf van verbredende vakken vestigt de aandacht op drie kernbegrippen: actief pluralisme, interdisciplinariteit en maatschappelijk engagement. Dit zorgt ervoor dat de korf driedelig is geworden, waarbij elk deel een kernbegrip vormgeeft.  

De eerste, verplichte, variant is de uitbreiding en aanvulling van het huidige opleidingsonderdeel levensbeschouwing. Voorheen was levensbeschouwing voor elke student een verplicht opleidingsonderdeel in het derde bachelorjaar waarin elke faculteit grosso modo dezelfde thema’s behandelde. Het voornaamste doel van het vak was een antwoord bieden op de vele vragen die zich vormen rond de etnisch-culturele diversiteit in onze samenleving. Er werd een algemeen overzicht gegeven van de verschillende levensbeschouwingen, waar ook een reflectie aan vasthing over de intrinsieke verhoudingen van het levensbeschouwelijk landschap doorheen de tijd. Het vak vult met andere woorden nog steeds een relevante en noodzakelijke plaats in in een academische bachelor. Het vak levensbeschouwing zoals het vandaag bestaat, zal voortaan voortbestaan uit negen opleidingsonderdelen waaruit je er verplicht een moet kiezen. 

De opleidingsonderdelen worden namelijk zo opgesteld dat ze jaarlijks wisselen van campus. 

Het tweede deel bestaat uit verbredende en interdisciplinaire vakken met een nadruk op actualiteit. Die kun je opnemen met studiepunten uit de vrije ruimte en zijn dus niet verplicht. Er worden vier vakken aangeboden: klimaatverandering, duurzaamheid, armoede en ongelijkheid en debating development. Het tweede deel van de korf biedt dus de mogelijkheid om je curriculum een bredere invulling te geven. Het gaat hier over onderwerpen die vandaag belangrijk zijn voor iedereen en niet specifiek zijn gebonden aan één studierichting. Wie zijn horizon wil verbreden en in contact wil komen met studenten uit verschillende domeinen zit hier zeker op zijn plaats. 

Tot slot doelt het laatste deel van de korf op het aansporen van maatschappelijk engagement. Je kan hierbij kiezen om een vak dat je uit het eerste of tweede deel van de korf hebt opgenomen te koppelen aan een praktijkervaring. Het is de bedoeling dat je je opgedane kennis toepast door middel van een maatschappelijk engagement. Als student doe je dus praktijkervaring op binnen een community of organisatie die te maken heeft met bijvoorbeeld migratie, diversiteit of global justice.

meer vakken, meer vreugde

Het eerste deel van de nieuwe korf (actief pluralisme en interculturaliteit) bestaat dus uit negen onderdelen. Het huidige vak levensbeschouwing wordt opgesplitst in vier  segmenten. Hun namen beginnen allemaal met ‘levensbeschouwing: religie, atheïsme’ en worden vervolledigd met telkens een andere klemtoon: wetenschap, zingeving, cultuur of samenleving. Daarnaast worden er vijf nieuwe vakken aangeboden, die we hieronder kort aan je voorstellen. 

stad en diversiteit: In dit vak komen de (groot)stedelijke samenleving en het onderzoek hierover in verschillende disciplines aan bod. De inhoudelijke focus ligt op de menselijke diversiteit in een stedelijke samenleving, hoe deze diversiteit een scala aan inzichten met zich meebrengt en ze een aanleiding kan zijn voor ondervertegenwoordiging, miskenning en uitsluiting.

media en digitale samenleving: Tegenwoordig zijn de media niet meer weg te denken uit ons leven. Dit opleidingsonderdeel draait om de bewustmaking van de effecten die media kunnen hebben op een vertekende opinievorming en polarisering. Uiteenlopende thema’s als cyberpesten, seksualisering in reclame, hate speech en privacy komen erin aan bod.  

migratie en integratie: In dit opleidingsonderdeel krijg je inzicht in de oorzaken van migratie in de Vlaams-Belgische, de Europese en de internationale context. De verschillende vormen van migratie komen aan bod, maar ook de gevolgen van migratie op korte en lange termijn worden behandeld. Verder wordt er kritisch gekeken naar het maatschappelijk debat over integratie en de beeldvorming rond diversiteit en migratie.

vrijheid, burgerschap en democratie: Leven in een democratie is voor ons misschien vanzelfsprekend, maar het is geen vaststaand gegeven. In dit vak leer je over de spanningsvelden binnen democratieën en over de complexiteit van de democratische besluitvorming. Vanuit een cultuurfilosofische basis leer je bewuster te kijken naar jouw rol als burger. Bovendien heeft dit vak een internationale dimensie. 

global justice: Bij dit vak leer je met een kritische blik te kijken naar rechtvaardigheid in de context van globalisering. De cursus behandelt de grote internationale thema’s van vandaag, zoals socio-economische en politieke ongelijkheid, en wordt daarom volledig in het Engels gegeven. 

een utopie of toch realiteit?

Een uitgebreid aanbod aan opleidingsonderdelen en keuzevakken voor elke faculteit klinkt enorm aantrekkelijk, maar ook idealistisch. Denk aan de verscheidenheid van curricula, overlappingen van lessen, en dan hebben we het nog niet eens over de afstand die je moet afleggen tussen de verschillende campussen. De korfvakken worden namelijk verspreid over de campussen aangeboden. Het lijkt onmogelijk, maar UAntwerpen doet haar best om het toch te realiseren.

In eerste instantie worden alle negen opleidingsonderdelen verdeeld tussen de semesters en over de campussen. Een eerste realisatie om elke student écht een keuze te geven is de uitbreiding naar het tweede bachelorjaar. Zo heb je twee academiejaren de kans om een opleidingsonderdeel op te nemen dat je echt aanspreekt. Een tweede realisatie is de ‘mobiliteit’ van de vakken. De opleidingsonderdelen worden namelijk zo opgesteld dat ze jaarlijks wisselen van campus. Als je bijvoorbeeld graag het vak stad en diversiteit wil opnemen, maar ze geven dit enkel op de buitencampussen, zal dat vak het jaar nadien op de stadscampus gedoceerd worden. UAntwerpen tracht bovendien alle colleges op te nemen en aan te bieden als videocolleges. Maar meerdere colleges missen neemt dan wel de kans weg om met studenten van andere faculteiten in contact te komen en dat is nu net wat UAntwerpen wil bereiken met de korf-vakken.

Als je niet kan wachten op meer informatie, dan kun je een kijkje nemen op de website van UAntwerpen. Klik op Over UAntwerpen en dan via (raar maar waar) kwaliteitszorg naar Community Service Learning.