Heb jij ze al gezien, de struikelstenen in onze studentenstad? Dat zijn kleine herdenkingsstenen, verwerkt in de stoep voor voormalige woningen van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Het project werd ontworpen door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig en is ondertussen uitgegroeid tot een groot monument, bestaande uit honderdduizend stenen die over heel Europa verspreid liggen. Op elke steen vind je de naam en de geboortedatum van het desbetreffende slachtoffer, alsook de eventuele deportatiedatum en de plaats van overlijden. Ook in Antwerpen liggen verschillende van deze symbolische herinneringen. dwars belicht elke editie een Antwerpse struikelsteen. Deze editie: Max en Herman Telebaum.
Voor de Somersstraat 34, vlak bij het Centraal Station, liggen twee plaquettes die voorbijgangers herinneren aan de broers Max en Herman Telebaum. Deze Antwerpse jongens waren slechts kinderen toen hun leven abrupt beëindigd werd door het naziregime. In december van het jaar 1943 verlieten de twaalfjarige Max en de tienjarige Herman hun oude vertrouwde stad Antwerpen om onder te duiken in het Franse weeshuis van Izieu. Dat was een schuilplaats specifiek voor Joodse kinderen. Ze konden daar drie maanden ontsnappen aan de verschrikkingen van de oorlog.
Max was de creatieveling van de twee. Zijn tekeningen, die bewaard zijn gebleven tot op de dag van vandaag, tonen een rijke verbeelding. Zo schetste hij een vliegtuig boven bergen en een indiaan in kleurrijke gewaden. Ondanks de dreiging wist hij troost te vinden in zijn kunst, tot het noodlot helaas toesloeg op 6 april 1944. Onder leiding van Klaus Barbie viel de Gestapo het weeshuis binnen. Max en Herman werden, samen met 42 andere kinderen en hun zeven verzorgers, gearresteerd. Enkele dagen later werden ze naar Auschwitz gedeporteerd, waar ze, net als zovelen, een gruwelijke dood vonden. Enkel de dertigjarige geneeskundestudent Léon Reifman kon toen aan de Gestapo ontsnappen door snel uit het raam te springen en zich in een struik te verstoppen. Later die avond hielpen de buren hem om uit Izieu te vertrekken. Na de oorlog heeft Reifman tegen Barbie getuigd tijdens zijn proces. Barbie werd uiteindelijk veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf en overleed in 1991 aan leukemie, zonder ooit berouw getoond te hebben.
De struikelstenen in Antwerpen, waaronder die van Max en Herman, vormen een onderdeel van het herdenkingsbeleid van de stad. Je kan zelf een struikelsteen aanvragen voor een slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog via het aanvraagformulier op de website van Stad Antwerpen. Deze stenen dwingen ons de gruwel van de oorlog te herinneren en waarschuwen ons voor de toekomst, zodat dergelijke tragedies nooit meer plaatsvinden.
- Login om te reageren