National Portrait Gallery London / Royal Library Brussels, Archives et Musée de la Littérature
De Antwerpse Kunstacademie in de Mutsaardstraat: een broedplaats voor creatief talent sinds de zeventiende eeuw, en daar mogen we als Antwerpse studenten best trots op zijn. Bij binnenkomst worden we vriendelijk herinnerd aan het feit dat Vincent van Gogh hier ooit les volgde, al was dat maar voor enkele maanden. Maar Van Gogh is slechts een van de vele grootheden die in deze zalen rondliepen. Wat dan met al die andere talentvolle alumni die ook hun stempel drukten op de kunstwereld? Laten we eens kijken naar de vergeten sterren, wiens namen nauwelijks genoemd worden binnen de muren van de Academie en waarom zij een plekje op de erelijst verdienen.
De Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, opgericht in 1663 door David Teniers de Jonge, is een van de oudste kunstacademies van Europa. Door de jaren heen trok de Academie niet alleen Vlaamse, maar ook internationale kunstenaars aan. Ze bleef trouw aan haar missie om kunstenaars op te leiden en hen de ruimte te geven om nieuwe stijlen te verkennen en werd zo een centrum voor artistieke ontwikkeling. Maar vandaag lijkt dat rijke verleden vooral beperkt tot één man die slechts kort in Antwerpen studeerde.
Vincent van Goghs korte tijd aan de Academie
Vincent van Gogh kwam in 1885 aan in Antwerpen en schreef zich in aan de Academie om zijn techniek te verfijnen en zijn talent verder te ontwikkelen. De stad en haar haven boden een spannende en bruisende omgeving die hem meteen aantrok. Toch bleek de Academie zelf niet helemaal te passen bij de rebelse schilder. De lessen, die sterk gefocust waren op klassieke technieken, bevielen hem niet en hij kreeg regelmatig kritiek van zijn docenten. Frustraties over de starre regels en het rigide systeem maakten dat Van Gogh al na enkele maanden de Academie verliet. Zijn korte tijd in Antwerpen gaf hem echter wel de kans om kennis te maken met nieuwe materialen en kleuren en met Japanse prenten, die hem zijn hele carrière zouden inspireren. Ondanks zijn korte verblijf liet Antwerpen dus toch een blijvende indruk op hem na.
de Britse kunstenaars
Naast Van Gogh trokken ook de prerafaëlieten naar Antwerpen. Deze kunstenaarsbeweging, die zich vanaf het midden van de 19e eeuw tegen academische normen keerde, koos bewust voor de kleurrijke, gedetailleerde stijl van de tijd vóór Raphael, de Italiaanse renaissanceschilder. Twee invloedrijke kunstenaars uit deze stroming, Ford Madox Brown en Lawrence Alma-Tadema, studeerden aan de Antwerpse Academie.
Ford Madox Brown wordt gezien als een voorloper van de Pre-Raphaelite Brotherhood. Hoewel hij nooit officieel lid werd van de beweging, deelde hij veel van hun idealen en legde hij de basis voor hun stijl. Brown koos voor een directe, waarachtige manier van schilderen en schuwde maatschappelijke thema’s niet. Zijn tijd aan de Academie versterkte zijn afkeer voor het stijve academische onderwijs. Browns vernieuwende stijl inspireerde latere kunstenaars die het klassieke pad durfden loslaten.
Sir Lawrence Alma-Tadema, een Nederlands-Britse schilder, verwierf internationale faam door zijn verfijnde verbeeldingen van het oude Rome. Zijn nauwgezette historische details en verfijnde techniek werden gevormd tijdens zijn opleiding in Antwerpen. Hoewel hij geen officieel lid was, had Alma-Tadema nauwe banden met de Pre- Raphaelite Brotherhood en verwerkte hij enkele van hun idealen in zijn werk, zoals de intense kleuren en gedetailleerde composities.
de Belgische kunstenaars
Emile Claus, een van de pioniers van het luminisme, werd aan de oevers van de Leie geboren en bracht het Vlaamse landschap op een unieke manier tot leven. Zijn werken, zoals De IJsvogels en De Zomer, tonen een spel van licht en kleur dat typerend is voor deze stijl. Hij ontwikkelde zich aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen en groeide uit tot een inspiratie voor Belgische kunstenaars.
Ook Willy Vandersteen, de bedenker van Suske en Wiske, kreeg zijn opleiding aan de Antwerpse Academie. Door zijn unieke combinatie van avontuur, humor en Vlaamse folklore gaf hij een eigen draai aan het Europese stripverhaal en verwierf hij al snel de bijnaam “de Vlaamse Walt Disney”. Zijn opleiding aan de Academie legde de basis voor zijn grafische stijl die generaties lezers heeft betoverd.
Ten slotte verdient Henry Van de Velde, pionier van de Belgische moderne kunst en design, een vermelding. Hij ontwikkelde zijn artistieke vaardigheden aan de Academie en zou later uitgroeien tot een van de grondleggers van de art nouveau in België. Zijn rol in het modernisme en de oprichting van het Bauhaus-onderwijs in Duitsland toont aan hoe internationaal de invloed van de Antwerpse Academie reikt.
Desondanks vinden we van deze alumni geen gedenkpaatje aan de inkom van de Academie. Ondanks hun opleiding aan de Academie kiest de instelling ervoor om vooral Vincent van Gogh uit te lichten, ondanks zijn korte verblijf. Met zo’n rijke geschiedenis zouden echter ook kunstenaars zoals Brown, Alma-Tadema, Claus, Vandersteen en Van de Velde een erepaats moeten krijgen. Het wordt tijd om deze vergeten grootheden de aandacht te geven die ze verdienen en de diverse nalatenschap van de Antwerpse Academie volledig te omarmen.
- Login om te reageren