Geen zichzelf respecterend blad zonder buitenlands nieuws, dachten wij. Elke maand bieden we daarom een buitenlands student de kans zijn visie op de actualiteit te delen. Het gaat van kwaad naar erger hier op planeet Aarde. We zitten nog steeds middenin een van de grootste financiële recessies in mensenheugenis, de opwarming van de aarde gaat door, Noord-Korea rolt zijn nucleaire spierballen en Syrië zet zijn Arabische Lente voort. Zelfs Justin Bieber lijkt de pedalen kwijt te raken. Geen wonder dat Benedictus de wereld een subtiele middenvinger heeft gegeven. “Fuck Christus en Bieber! Ik ga naar Finland.” Waarschijnlijk zal hij dat gedacht hebben. Mozes koos het verkeerde Beloofde Land.
Ja, het is hier erg koud. Meestal dalen de temperaturen hier tot een barre -20°C. Dan heb ik het niet eens over de strenge winterperiode. Als we een warme zomer ervaren schommelt diezelfde temperatuur een aantal graden hoger. We zijn tenslotte geen geïsoleerde Vikings. In alle eerlijkheid durf ik te zeggen dat het klimaat in Finland misschien wel het enige punt is waar aan gewerkt kan worden. Spijtig genoeg hebben we de temperatuursschommeling niet in de hand. Waarschijnlijk hebt u al talloze lijsten gezien waarin Finland telkens de hoogste positie bekleedt. Een ware vergelijking kan ik niet echt maken. Desalniettemin kan ik zonder enige blijk van twijfel zeggen dat ik Suomi nooit, op vrijwillige basis, zou verlaten. Akkoord, ook Finland voelt de allesomvattende crisis. Vele zelfstandigen zijn failliet gegaan. Grote bedrijven worstelen steeds door. Het geld stroomt beetje bij beetje weg. Maar het beetje geld dat overblijft – ik spreek hier nu misschien wel in hyperbolische termen – wordt in het onderwijssysteem gestopt. Zonder opscheppen, het Finse onderwijs staat er. Dankzij de niet aflatende steun van de regering en het creatieve leerplan, is het geen verrassing dat Finland die eerste plaats bekleedt.
Van kindsbeen af word je gevolgd. De kritische en belangrijkste periode van je volledige academische carrière is de kleuterklas. Individualiteit, kwaliteit en het ‘leren leren systeem’. Want kinderen worden niet onderwezen, ze leren zelfstandig doorheen tal van creatieve en interactieve tools. Ouders van pasgeborenen krijgen meteen drie boeken toegewezen om de leescultuur te voeden. De jonge kinderen die excelleren, worden erop gewezen anderen te helpen. Dit laatste is de basis van het onderwijssysteem: elkaar helpen. Natuurlijk wordt het kind ook bijgestaan door de leerkracht, maar het is de interactie en de band die de kinderen met elkaar vormen die een centrale positie inneemt. Vele uitwisselingsstudenten staan versteld hoe compact, intens en familiair de allereerste onderwijsperiode al is. Ik voel steeds opnieuw een patriottische opwelling bij het horen van hun geklaag en het zien van hun openvallende mond. Oi maamme, Suomi, synnyinmaa, soi, sana kltainen! Een traan loopt langs mijn wang.
83 procent smörgåsbord
Nadat men de eerste zeven jaren van zijn leven heeft gespendeerd in de kleuterklas, trekt men naar de middenschool. Dit is, net zoals de kleuterklas, een verplichte leerschool. Een leerschool die over het hele land verspreid is. De grootste steden en de kleinste dorpen, men kan werkelijk overal naar school gaan. Het gratis openbaar vervoer zorgt voor de verbindingen. Ook hier wijkt het Finse onderwijssysteem af van de rest van de wereld. Een klas telt hooguit vijftien studenten. Alle leerkrachten hebben één of meer Masters op zak. Het curriculum dat elke leerkracht moet volgen is aangepast aan hun persoonlijkheid, type van lesgeven, enzovoorts. De gebouwen worden neurotisch proper gehouden, waardoor alle leerlingen letterlijk op hun sokken naar school gaan. Huiswerk is een minimaal gegeven. Hierdoor heeft de student tijd voor buitenschoolse activiteiten zoals muziek, sport, literatuur, film en kunst. Na deze intensieve negenjarige opleiding volgt men een driejarige voorbereiding voor de universiteit of een polytechnisch instituut. Het fundament waarop deze leerschool steunt is het Abitur. De Finse term hiervoor is ylioppilastutkinto. Zeg dat maar eens vijf keer achter elkaar. Op basis van de behaalde score wordt men toegelaten op de universiteit. 83 procent van de studentengroep behaalt hier een positieve uitslag. Ik zeg het nogmaals: 83 procent.
Ik wilde niet opscheppen, maar ik heb het gevoel dat ik dat wel gedaan heb. Aangezien ik die eerste stap al heb gezet, is het ook niet meer dan normaal dat ik verder ga. Stoïcijns gedrag is niet typisch Fins. Alhoewel. Wie ooit The Muppets op de voet heeft gevolgd, weet diep vanbinnen dat de Swedish (Finnish?) Chef het intelligentste wezen was van het zootje ongeregeld. Hij hield zich op in de chaotische achtergrond en gaf iedereen te eten wanneer het nodig was. Het is een prachtige analogie die kan doorgetrokken worden, niet enkel bij mijn vaderland. Finland heeft doorheen zijn geschiedenis zowel de Russen als de Duitsers moeten weerhouden. Zwitserland lag altijd gekneld tussen oorlogvoerende ‘supermachten’. Neutraliteit is het kernwoord. Seisova pöytä – het wereldberoemde smörgåsbord – is beter en gezonder dan McDonalds.
En wees eerlijk: is Finnish Chef niet het grappigste personage uit The Muppets?
Auro Jaakkola studeert Intercultural Studies aan de Universiteit van Jyväskylä. Wij danken hem voor zijn bijdrage.