Na tien jaar noeste arbeid is een onderzoeksgroep aan de UA onder leiding van professoren Zwi Berneman en Viggo Van Tendeloo erin geslaagd om een vaccin te ontwikkelen tegen acute leukemie bij volwassenen. Een wereldprimeur!
Acute myeloïde leukemie (AML) is een zeer agressieve vorm van bloedkanker, die bijna uitsluitend voorkomt bij volwassenen. In de meeste gevallen kan de ziekte onder controle worden gebracht met behulp van chemotherapie, maar de kans op hervallen is erg groot.
Het leukemievaccin is een zogenaamd therapeutisch of behandelend vaccin. Met zo’n vaccin proberen onderzoekers afweercellen van de patiënt zelf zodanig te manipuleren dat ze de tumorcellen aanvallen. In tegenstelling tot een ‘traditioneel’ vaccin, zoals bijvoorbeeld een tetanusvaccin, werkt het dus niet preventief. Het ontwikkelde vaccin kan de terugkomst van de bloedkanker in 50% van de gevallen voorkomen of uitstellen. Omdat het bloedkankervaccin gebruik maakt van eigen afweercellen is er bovendien geen gevaar voor afstoting. Verder werkt het gepersonaliseerde vaccin heel gericht: terwijl chemotherapie alle zich delende cellen vernietigt, treedt het vaccin enkel op tegen de tumorcellen.
Toch is het vaccin voorlopig nog geen waardig alternatief voor radio- of chemotherapie. Uit de eerste testresultaten lijkt het enkel werkzaam bij patiënten waarbij het aantal kankercellen eerder beperkt is. Om grote tumoren te bestrijden is het vaccin nog niet doeltreffend genoeg. Onderzoekers werken dan ook hard om het vaccin te optimaliseren. Ze hopen op lange termijn een preventief vaccin te kunnen ontwikkelen waarmee ze patiënten door middel van enkele shots levenslange immuniteit kunnen bieden. Er wordt momenteel ook getest of het vaccin een even positief effect heeft in geval van andere vormen van bloed- en beenmergkanker en bij bepaalde types van borstkanker.