Binnenkort kiest onze universiteit een nieuwe rector. Het is inmiddels bijna vier jaar geleden dat Ufsia, UIA en RUCA fuseerden en Francis Van Loon tot rector van de eengemaakte Universiteit Antwerpen verkozen werd. Tevoren was hij rector-voorzitter van de confederatie van Antwerpse universiteiten. In principe zou hij zich dus nog voor een tweede termijn - het maximum - als rector van de UA kandidaat kunnen stellen. Het ziet er echter niet naar uit dat hij dit van plan is. Vier jaar geleden kondigde hij al aan dat hij na één termijn de fakkel zou doorgeven en recent toonde hij zich een uitgesproken voorstander van een vervroeging van de rectorverkiezingen.
Dit jaar zou de nieuwe rector normaliter in mei verkozen worden. De Raad van Bestuur besliste dit echter te vervroegen en de eigenlijke verkiezingen de tweede week na de semestervakantie door te laten gaan (zie agenda hiernaast).
Instabiliteit
De huidige rector pleitte in eerste instantie zelfs voor een vervroeging naar januari. Een periode van verkiezingen brengt immers onzekerheid, onduidelijkheid en instabiliteit met zich mee, zei Van Loon op de laatste vergadering van de Raad van Bestuur. Dit voorstel werd echter weggestemd: de raad oordeelde dat de kandidaten uit de faculteiten benadeeld werden omdat zij in die periode verondersteld worden zich met andere dingen – zoals examens – bezig te houden. Voor studenten zou het helemaal not done geweest zijn tijdens de examenperiode. Bovendien gaat de eigenlijke ambtstermijn van de nieuw verkozen rector pas in oktober in: de aanstaande rector zou dan al maandenlang bekend zijn, maar in de tussentijd zijn functie nog niet kunnen uitoefenen. De Raad van Bestuur oordeelde dan ook dat januari te vroeg was om redenen van interne democratie en behoorlijk bestuur.
Na verdere discussie werd een compromisvoorstel gelanceerd. De eerste ronde zou in de tweede week na de semestervakantie doorgaan en op 11 maart zou de eindbeslissing genomen worden. Dit voorstel haalde het uiteindelijk met vijftien stemmen tegen negen.
Student&stem
Ongeveer tien procent van de stemmen gaat naar de studenten (zie Wie verkiest de nieuwe rector? hiernaast). Het zijn echter geen leden van de Studentenraad of andere studentenvertegenwoordigers die stemmen, maar een soort 'kiesmannen': er worden nog aparte verkiezingen onder de studenten georganiseerd om deze aan te duiden. Bij het ter perse gaan van dit artikel was echter nog niet bekend hoe en wanneer dit zou gebeuren.
Studentenraadvoorzitter Tom Tytgat blijft echter optimistisch: "Die verkiezing zal er waarschijnlijk gauw aankomen. Ik denk dat er wel genoeg kandidaten zullen zijn om de studenten te vertegenwoordigen." Is er door dit gebrek aan transparantie en duidelijkheid geen sprake van een democratisch deficit? "Vlak voor de verkiezingen doen we een debat met alle kandidaten. Daardoor kunnen we de studenten voldoende inlichten", weerlegt Tytgat.
In Leuven zei toenmalig kandidaatrector Emiel Lamberts in 1995: "Rectorverkiezingen zijn belangrijk omdat ze het enige moment zijn waarop er op brede schaal een fundamenteel debat over de universiteit wordt gehouden."
De vraag is of daar nu nog tijd voor is.
|
Alle voltijdse hoogleraren kunnen zich tot 7 januari kandidaat stellen voor het ambt van rector. Omdat u dan al lang met de neus in de boeken zit en van geen verkiezing meer weet, wil dwars u het huidige gefluister uit de wandelgangen niet besparen. Alain Verschoren, (voorzitter van de Raad van Bestuur) is de naam die het meeste valt als kandidaat en potentieel kanshebber, op de voet gevolgd door Dirk Van Dyck (vice-rector Onderzoek). Ook Karel Soudan (decaan TEW) wordt getipt. Opmerkelijk: bij de vorige rectorsverkiezingen gingen deze drie kandidaten de strijd aan met Francis Van Loon. Deze laatste haalde het uiteindelijk, maar slechts met enkele procenten voorsprong op Alain Verschoren. Nu mag dit trio het naar alle waarschijnlijkheid dus onder elkaar uitvechten. |
|
10/12 – 07/01: Periode kandidaatstelling (ten minste 2 weken) week 28/01 – 01/02: Versturen oproepingsbrief aan kiesgerechtigden 14/02: De Studentenraad organiseert een debat tussen alle kandidaat-rectoren week 18-22/02: Kiesverrichtingen week 25-29/02: Eventuele tweede kiesronde indien de eerste ongeldig was of geen kandidaat 50 procent behaalde 11 maart 2008: Benoeming door Raad van Bestuur |
| De stemverdeling |
|---|
|
www.ua.ac.be/reglementen
De studenten hebben 8 stemmen per faculteit. Met een totaal van 56 stemmen zijn zij goed vertegenwoordigd, aldus de voorzitter van de studentenraad, Tom Tytgat: “Dat is bijna 10 procent van alle stemmen. Als student kan je dus echt wel wegen op de verkiezingen.” Met 42 stemmen elk blijkt het Administratief en Technisch Personeel (ATP) evenals het Assisterend en Bijzonder Academisch Personeel (AAP en BAP) minder goed vertegenwoordigd te zijn. Zij wegen beide voor ongeveer 7 procent als we dit cijfermateriaal doortrekken. De rest van de stemmen, meer dan 75 procent, gaat naar het Zelfstandig Academisch Personeel (ZAP).
Opvallend is dus dat studenten, ATP’ers, AAP’ers en BAP’ers een beperkt aantal kiesmannen naar voren mogen schuiven, terwijl de professoren (ZAP-leden) universeel stemrecht hebben en allemaal mogen stemmen. De invloed van de andere geledingen fluctueert dus naargelang het aantal professoren dat op dat moment aangesteld is. “Dat is historisch zo gegroeid,” aldus Tytgat, “de achterliggende redenering ken ik niet.”
Vanessa Vankerckhoven vertegenwoordigt het AAP en BAP-personeel in de Raad van Bestuur. Ze vindt de stemverdeling niet onbegrijpelijk, maar voegt eraan toe: "De UA beoogt evenredige vertegenwoordiging in alle raden. Het zou dan ook logisch zijn als de stemmen wat evenwichtiger verdeeld werden."
Stemmen gebeurt niet enkel op basis van individuele voorkeur: ook facultaire en departementale belangen spelen mee. Nochtans wordt de grootte van de faculteit niet gereflecteerd in het aantal stemmen voor studenten, ATP, AAP en BAP: de kleinste faculteit krijgt precies evenveel stemmen als de grootste. Deze verhouding heeft dan wel weer zijn weerslag in het stemrecht voor professoren. Een faculteit met veel professoren kan immers veel zwaarder wegen op de verkiezingen. Het aantal professoren is echter niet rechtstreeks gekoppeld aan de grootte van de faculteit: in een faculteit als Letteren & Wijsbegeerte is het aantal studenten per docent veel groter dan in de exacte wetenschappen. Deze laatste krijgen dus merkelijk meer invloed.
In andere raden en organen aan de UA is de verhouding tussen de academische geledingen (studenten, ATP, AAP, BAP en ZAP) veel evenwichtiger. Dat de rector voor het grootste deel door professoren verkozen wordt, heeft een onverwacht neveneffect: bij studenten, ATP, AAP en BAP is de genderverhouding in evenwicht. Bij ZAP-leden is het aantal mannen echter een veelvoud van het aantal vrouwen. Het lijkt er met andere woorden dus op dat de nieuwe rector door mannen verkozen zal worden. |