Waar is de tijd gebleven dat een doorsnee student voor slechts vijftig oude Belgische Franken zijn maag kon vullen? Tegenwoordig betaalt men minstens twee euro vijftig voor een smoske kaas, drank niet inbegrepen. De ene beweert dat het de schuld van de euro is, volgens andere is het een normale evolutie van de maatschappij of ligt het aan de inflatie. Uiteindelijk maakt het niet veel uit; het leven is voor iedereen duurder geworden en logischerwijs dus ook voor studenten. Hierdoor gaan steeds meer van onze soortgenoten werken tijdens het academiejaar. Tot nog toe moesten wij voornamelijk zorgen dat we onze 23 dagen in de zomerperiode niet overschreden. Onlangs diende men echter een nieuw wetsvoorstel in dat in de media veel stof deed opwaaien. Daarom besloten we senator Stefaan Noreilde, de verantwoordelijke achter deze zaken, eens te raadplegen.
Zou u de motivatie achter dit wetsvoorstel kunnen toelichten?
Stefaan Noreilde Het komt rechtstreeks voort uit de ervaring die ik tijdens mijn studententijd heb opgedaan. Ik heb toen namelijk zelf allerlei studentenjobjes gedaan. Zo heb ik in de Makro achter de kassa gestaan en heb ik onder andere in een yoghurtfabriek gewerkt. Maar de job die mij het meest is bijgebleven was redder aan zee. Daar heb ik een jaar intensief fysiek voor getraind. Nadat ik geslaagd was voor de proeven kreeg ik een bediendencontract van twee maanden aangeboden. De gemeente eiste dit omdat ze voor een dergelijke belangrijke functie een ervaren persoon nodig hadden. Ik besefte meteen dat dit niet klopte: als student kon ik op die manier niet aan een voordelig RSZ-tarief werken.
Heeft u toen al iets concreets ondernomen?
Noreilde Ik heb toen reeds naar de verschillende personen op het terrein geluisterd. Maar het heeft eigenlijk geduurd tot ik in 2003 senator werd, na mijn voorzitterschap van jong VLD Nationaal. Ik heb toen mijn opgedane ideeën omgezet naar een wetsvoorstel, dat ik op achttien februari 2004 heb ingediend.
Wat houdt dit wetsvoorstel nu precies in?
Noreilde Eerst en vooral wil ik vermelden dat het nieuwe KB niet mijn oorspronkelijk wetsvoorstel is. Het resultaat is een consensus dat door de verschillende politieke actoren is bereikt. In de vorige wetgeving hadden studenten de mogelijkheid om 23 dagen te werken in de zomerperiode tegen een gunstig RSZ-tarief van tweeënhalf procent. In de nieuwe wetgeving krijgen alle studenten 'een rugzakje van 46 dagen' dat ze over twee periodes mogen gebruiken. Samengevat mogen studenten dus tijdens de zomer 23 dagen werken tegen een RSZ-tarief van tweeënhalf procent en 23 dagen gedurende het academiejaar tegen een iets hoger RSZ-tarief van vijf procent. Er moet echter wel op gewezen worden dat een student die langer dan 46 dagen werkt deze voordelen verliest en onder de wetgeving van de gewone werknemer valt.
Wil dit dan zeggen dat de student die meer dan 46 dagen werkt al zijn RSZ-voordelen moet terugbetalen?
Noreilde Ja en sterker nog, ook de werkgever zal zijn RSZ-voordelen moeten terugbetalen. Dit kan al snel gaan over meer dan dertig procent van het brutoloon.
Waar komt deze consensus dan vandaan?
Noreilde Eigenlijk heeft Freya Van Den Bossche (toenmalig minister van Werk) mijn wetsvoorstel als het hare gepresenteerd. Dit gebeurt wel vaker in de politiek, men werkt keihard aan een wetsvoorstel en de regering gaat er dan vervolgens mee lopen. Concreet heeft Freya mij gezegd dat ze de nieuwe studentenwetgeving ging uitvoeren via een programmawet. Die hebben altijd voorrang op anderen. Ik volgde haar daarin, ik ben niet zo eergierig dat heel Vlaanderen moet weten dat dit mijn wetsvoorstel was. Het ging mij om de snelheid van uitvoeren, ik kan mij daar zonder problemen bij neerleggen. Trouwens, de goed geïnformeerde student zal hopelijk wel weten dat ik er hard voor gewerkt heb.
De media hebben het onderscheid tussen uw wetsvoorstel en de uiteindelijke consensus niet gemaakt.
Noreilde Dit heeft zowel bij de werkgevers als bij de studenten voor veel verwarring gezorgd. Inderdaad, en de verwarring is nog niet opgeklaard. Volgens mij is het KB op dit eigenste moment nog niet gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het kent bijgevolg in theorie nog geen rechtszekerheid. Hierbij moet ik wel eerlijkheidshalve toevoegen dat er een 'gentleman's agreement' bestaat tussen de werkgevers en de RSZ dat er op neerkomt dat de studenten niet gecontroleerd zullen worden voor de periode vanaf de overeengekomen begindatum, één oktober 2005, tot het KB gepubliceerd is. Meer dan waarschijnlijk zal de RSZ zelfs studenten die over hun 23 dagen gaan tijdens de eerste drie maanden met rust laten. Natuurlijk is dit allemaal officieus.
Voor wie is dit nieuwe KB dan voordelig?
Noreilde Studenten die zo af en toe iets willen bijverdienen gaan dankzij dit nieuwe KB makkelijker meer kunnen werken en verdienen.
En hoe zit het dan met studenten die hun studies zelf moeten bekostigen en met een studiebeurs niet toekomen?
Noreilde Deze studenten zullen waarschijnlijk door het nieuwe KB benadeeld worden. Het zou kunnen dat jongeren die echt veel gaan werken, zowel tijdens het academiejaar als tijdens de zomerperiode, enorme concurrentie gaan krijgen van jobstudenten. Deze studenten zullen namelijk onder het statuut van gewone werknemer vallen en mogen niet meer overschakelen naar het statuut van jobstudent. Eigenlijk wordt er op die manier een groep studenten die het geld echt nodig heeft in de kou gezet.
Is het niet vreemd dat juist de SP.A deze minder sociale wetgeving steunt?
Noreilde Ergens wel, maar anderzijds kan ik de SP.A wel begrijpen. Zij stonden onder enorme druk van de vakbonden die rond het thema van de studentenwetgeving asociaal en conservatief hebben gehandeld. Het ging zo ver dat telkens wanneer het wetsvoorstel ter sprake kwam in de media, de vakbonden op hun achterste poten gingen staan. De ABVV-jongeren zijn zelfs meermaals gaan tegenbetogen! Voor hen waren de bereikte 46 dagen eigenlijk al een té revolutionair idee. Het uitgangspunt van de vakbonden was dat werknemers ten alle prijzen beschermd moeten worden. Studenten die van een voordelig RSZ-tarief zouden genieten betekenen voor hen in se al oneerlijke concurrentie voor de gewone werknemers en werklozen.
U kan zich in dit KB dus niet echt vinden.
Noreilde Neen, maar het enige dat ik voorlopig kan doen is Peter Vanveldhoven (de huidige minister van Werk, nvdr.) op de fouten blijven wijzen en hem zo proberen te overtuigen. Ik denk zelfs dat dit mogelijk moet zijn, Peter is een redelijk mens. Zeker als hij ziet dat er effectief problemen ontstaan rond werkstudenten, zal ook hij naar een betere oplossing willen zoeken. Van hem verwacht ik niet veel last. Nogmaals: het zijn de vakbonden die moeilijk doen.
Bent u nog iets anders van plan?
Noreilde Jazeker, zodra het nieuwe KB is gepubliceerd ga ik mijn oorspronkelijk wetsvoorstel in een aangepaste versie opnieuw indienen. Ik denk trouwens dat dit KB na één à twee jaar herbekeken zal worden. Men zal hopelijk tegen dan inzien dat de studentenwetgeving meer transparantie en duidelijkheid behoeft. In ieder geval mag u van mij verwachten dat ik het zal blijven opvolgen.