Sinds 1 december 2009 staat Frank de Winne weer met beide voeten op de aarde, na een verblijf van zes maanden in het Internationaal Ruimtestation (ISS). Op initiatief van de faculteit Geneeskunde van de Universiteit Antwerpen ontving de bekende Belgische astronaut dit jaar een eredoctoraat. De Winne speelt immers een essentiële rol in het wetenschappelijk onderzoek naar het effect van gewichtloosheid op de mens. Gelukkig ging hij door al die lof niet zweven, en vond hij in zijn drukbezette agenda nog ruimte voor een kort gesprek.
U hebt Burgerlijk Ingenieur gestudeerd en bent vervolgens piloot geweest. Waarom bent u uiteindelijk astronaut geworden?
Frank De Winne Het zijn uiteindelijk twee beroepen die in dezelfde lijn liggen. Piloten en astronauten hebben beide voornamelijk met techniek en vliegen te maken. Het grootste verschil is uiteraard dat je langer weg bent.
Maar is astronaut zijn niet veel angstaanjagender? Je bent ook veel verder weg.
De Winne Nee, dat maakt niet zo veel uit. Als testpiloot doe je uiteindelijk ook gevaarlijke dingen.
U hebt uw eredoctoraat gekregen vanwege uw onderzoek over gewichtloosheid. Hoe ver staat u daar in?
De Winne Het onderzoek wordt eigenlijk gevoerd door de wetenschappers op de grond. Wij zijn ofwel het onderwerp van het onderzoek, zoals bijvoorbeeld bij het SPIN experiment van Floris Wuyts (fysicus en hoogleraar aan de UA, nvdr.), ofwel de uitvoerders.
U hebt ook verschillende medische onderzoeken gedaan in de ruimte.
De Winne Door de gewichtloosheid zie je bij medische experimenten andere fenomenen en heb je dus andere observaties. De effecten van gewichtloosheid zoals osteoporose (naast onder andere spieratrofie en cardiovasculaire achteruitgang, nvdr.) zijn bijvoorbeeld nergens zo zuiver te bestuderen als in de ruimte. Hier op aarde is dat een gewone ziekte, maar door ze daar te bestuderen kunnen we helpen om efficiëntere therapieën ontwikkelen tegen dergelijke ziekte.
Als u zes maanden in een kleine ruimte zit, weegt dit dan niet psychologisch door en werkt het ook niet benauwend?
De Winne Er wordt natuurlijk geselecteerd op een bepaald profiel. Men gaat op zoek naar mensen die flexibel, doel- en oplossingsgericht zijn. De sfeer onderling was ook uitstekend. We zijn nog steeds goede vrienden. Die kleine ruimte benauwde mij niet, het enige dat ik echt miste was uiteraard mijn familie.
Kon u zich goed aanpassen toen u terugkwam? De fysieke gevolgen van gewichtloosheid zijn toch niet te onderschatten, ze zijn namelijk te vergelijken met versneld verouderen.
De Winne De aanpassing is inderdaad moeilijk, maar ik word goed begeleid en dat gaat vlot. Die aanpassing duurt ongeveer even lang als de tijd die je in de ruimte hebt doorgebracht.
Gaat u nog terug naar boven?
De Winne Ik blijf natuurlijk astronaut en zou graag terug op ruimtereis vertrekken, maar dat hangt af van wat er zich aandient. Het ESA (European Space Agency, nvdr.) heeft nu ook nieuwe astronauten aangenomen die natuurlijk ook eerst hun kans moeten krijgen.
Sinds 2003 bent u ook Unicef-ambassadeur. Wat houdt dit precies in?
De Winne Ik vind het belangrijk om bij te dragen aan het algemeen welzijn van de wereld. Kinderen moeten de mogelijkheid hebben om zich te kunnen ontwikkelen en naar school te kunnen gaan, en ik denk dat Unicef hier belangrijk voor is.
Ik ben hiervoor op reis geweest naar Mali, waar er kinderen waren die de hele dag alleen maar naar water op zoek waren. Zuiver water draagt bij tot een betere hygiëne en gezondheid. In de ruimte is het zuinig omspringen met water en zuiver water en ook heel belangrijk. Daarom de link naar de Unicef WaSH-campagne.
Wat is uw drijfveer om met al deze zaken bezig te zijn?
De Winne Ik vind dat we verder moeten met de ruimtevaart en verder moeten kijken dan zijn horizon. Het is geen optie om er mee te stoppen. Europa moet eraan bijdragen en dit opentrekken naar de hele wereld, zodat elk land deelneemt en zodat alle kinderen, ook die in Afrika, er van kunnen dromen om er aan deel te nemen.
Maar het is toch een dure onderneming?
De Winne Het kost inderdaad wel wat geld, maar dat is ook een misverstand. De ruimtevaart voor ESA kost elke Europeaan één euro per jaar, wat dan weer niet zoveel is. Mijn telefoontje naar jou kost mij nu meer dan wat het jou ieder jaar kost om mij te laten werken, als je morgen iets gaat drinken kost het twee of drie keer zo veel.
|
SPIN |
|---|
|
Sinds januari 2006 doet Floris Wuyts, fysicus en hoogleraar aan de UA, onderzoek naar medicatie tegen ruimteziekte en welke invloed ruimtereizen hebben op het evenwichtssysteem en de autonome functies (ademhaling, hartslagfrequentie en pijnbeleving). In het Russische Sterrenstad wordt dus nagegaan in hoeverre ruimtevluchten het evenwichtssysteem en de autonome functies ontregelen van astronauten, kosmonauten, taikonauten en andere ruimtereizigers. Vervolgens test men hier aan de Universiteit Antwerpen vijf verschillende medicijnen op gezonde vrijwilligers. Het meest efficiënte zal gebruikt worden aan boord van het ISS. Nadat deze in de praktijk getest zijn, zullen het evenwichtssyteem en de autonome functies van onze ruimtevaarders opnieuw getest worden. Het onderzoek zelf zou einde 2011 afgerond worden. |