Yves Pepermans is doctorandus aan de PSW-faculteit van de Universiteit Antwerpen. Elke maand schrijft hij een subjectieve, sporadisch subversieve column over wat er van en door ons nog moet komen.
"Ik heb mijn stem aan het klimaat gegeven, jij ook?" Zo werd ik door menig e-mail van ‘Sing for the Climate’ uitgenodigd om op de tonen van een Italiaans partizanenlied het klimaat al zingend te redden. Als wijwatervat vol goede bedoelingen heb ik altijd graag mijn kar achter de idee van de betere wereld gespannen. Sommigen noemen dat obsessief compulsief utopisme. Dat vind ik wel wat hebben. Toch heb ik er voor gekozen om te passen voor deze regendans 2.0 en niet alleen omdat de datum mij niet uitkwam.
Nic Balthazar blijft niet bij de pakken zitten, waarvoor hulde. Dit is de derde keer dat hij aan de hand van een ludiek filmpje, waarin gedanst en gezongen wordt, tracht de politici "van Obama tot Elio" er toe te bewegen om het klimaat te redden. De klimaatdaad van de week, die ons weer even toelaat om ons beter te doen voelen dan al die onwetende, dieselrijdende, vleesetende Bart De Wever stemmers. We moeten immers toch iets doen?
Maar doen we wel iets? Het is niet omdat we het gevoel hebben dat we door het verorberen van een bio-appel de wereld aan het redden zijn, dat die goede intenties ook ergens toe leiden. Er is niets mis met een aanstekelijk, geëngageerd lied, maar pretendeer niet dat je met dit orkest van de Titanic een betere wereld aan het bouwen bent. Dat is in het beste geval naïef, in het slechtste geval volksverlakkerij. Misschien is dit ietsisme , dat zich uit in sympathieke initiatieven als Music for Life en Sing for the Climate wel onbedoeld een even grote bedreiging voor ons ecosysteem als die wandelgangsters die miljoenen verdienen met emissiezwendel en onder het mom van de markten milieudoelstellingen laten afzwakken zodat ze binnenkort de olievoorraden onder de gesmolten poolkappen leeg kunnen pompen. Het ietsisme is het modern equivalent van het zilverpapier inzamelen voor de zwartjes: het sust ons geweten, houdt de problemen wat op een afstand en zorgt er voor dat er niet al te veel veranderd. Denkt men nu echt dat Obama en Elio, die er in juni nog hun neus voor ophaalden om naar het belangrijkste moment in de internationale milieupolitiek van de laatste tien jaar te komen, door een lied plots fundamenteel van koers zullen veranderen?
De reden waarom onze biosfeer aftakelt is de reden waarom de banken over kop zijn gegaan en die de wereldleiders belemmert om werkelijk te handelen, indien ze dat zou willen. Het is de dictatuur van de korte termijn en de goedkope groei, waarin de verliezen gesocialiseerd en de winsten geprivatiseerd worden. Het is dat systeem dat bekritiseerd moet worden en niet haar individuele beslissingen of gevolgen. We moeten het klimaat niet redden, dat is vooral vreselijk onverschillig. We moeten onszelf redden van de idee dat dit de enige mogelijke systeemlogica is. De klimaatverandering stelt ons niet alleen de vragen over toekomstige temperatuursstijgingen, maar het is nog veel meer een definitiestrijd over wat het goede leven is, wat de plaats van de natuur hierin is en hoe we dit kunnen bereiken. De taak die ons wacht is enorm en vraagt politieke discussie en strijd zoals we die niet meer kennen. Het vergt inzicht,geduld en moed van ons, en vooral fundamentele keuzes over wie we zijn en wat er met en door ons zal gebeuren. Maar het kan. Het feit dat u nu aan een fractie van de kostprijs studeert, is daar een voorbeeld van. Dat dan toch.