Het nieuwe examenreglement

En er moest de afgelopen maanden over veel gesproken worden. Het huidige academiejaar loopt ten einde en zal het eerste academiejaar zijn waarin studenten een bachelordiploma kunnen behalen. Over enkele maanden is een belangrijk deel van de omvorming naar het Bachelor-Master (BaMa) systeem dus een feit. Dat betekent onder andere dat een grondige evaluatie van de nieuwe regels voor het BaMa-systeem zich opdrong.

Het hoeft dan ook geen betoog dat de gesprekken dit jaar ettelijke vergaderingen van vele uren in beslag namen, maar de wijzigingen die worden doorgevoerd zijn niet min. Er is tegelijk de moeite gedaan om stevig de schaar te zetten in het huidige OER van ruim 20 bladzijden, om het geheel eenvoudiger, transparanter en duidelijker te maken. Ik denk dat deze oefening geslaagd is, en dat we volgend academiejaar met een eerlijk, duidelijk en rechtvaardig OER het academiejaar weer kunnen aanvatten.

Om toch zeker geen paniek te zaaien, wil ik eerst dit duidelijk maken: dit academiejaar verandert er niets meer. Het huidige reglement, waarmee je nu in juni en in september beoordeeld zal worden, ligt al sinds vorig jaar vast en blijft ongewijzigd. De regels voor slagen en de deliberatiemethodes van dit jaar kan je zonder problemen terugvinden in het Onderwijs- en Examenreglement van 06-07, dat je kan terugvinden op het studentenportaal van de UA website: www.ua.ac.be/studport. Wat nu volgt gaat over het volgende academiejaar, 07-08, dat pas eind september start.

De belangrijkste wijziging aan het OER voor het volgende academiejaar, voor de studenten alleszins, zijn de regels en procedures voor deliberatie en al dan niet slagen. De hamvraag voor een student aan het eind van de rit is meestal wel: “ben ik geslaagd of ben ik het niet?” dus het gaat hier om zaken waarover je goed geïnformeerd moet zijn. Om de verschillen tussen dit jaar en volgend jaar duidelijk te maken, zullen we de twee systemen kort vergelijken.

Dit jaar ('06-'07) zijn er voor iedereen nog deliberaties. Deze deliberaties gaan over het stukje van je studieprogramma (meestal 60 studiepunten) dat je het afgelopen jaar hebt afgelegd. Om te slagen moet je in principe voor elk vak 10/20 halen. Maar je kan ook geslaagd worden verklaard (“gedelibereerd”) als je voor een of twee vakken een kleine onvoldoende hebt gehaald. Hoeveel vakken en hoe groot de onvoldoende, dat is aan de examencommissie om dat in eer en geweten te beslissen. Dit kan dus wijzigen van richting tot richting, en beïnvloed worden door de belangrijkheid van dat vak, je overige resultaten…

Dit verandert in '07-'08: er zal enkel worden gedelibereerd in een diplomajaar (dus nadat je de volledige bachelor- of mastercyclus hebt afgewerkt). Uiteraard krijg je nog steeds al je punten meegedeeld na elk semester, maar er is op het einde van een ‘gewoon’ academiejaar geen deliberatie over de tekorten. In feite is dit op zich al een aanzienlijke administratieve vereenvoudiging: er moet voor veel minder studenten gedelibereerd worden. Er zijn dus minder vergaderingen nodig in de toch al drukke week na de examens, en het dossier van elke student kan grondiger behandeld worden. Een eventueel tekort kun je in de tweede zittijd of in een volgend academiejaar nog proberen weg te werken, zodat je op het einde van de opleiding een mooi rapport krijgt zonder “vlekken”. In het BaMa-tijdperk is het immers veel belangrijker geworden dat je voor je diploma al je “credits” hebt verdiend.

Je kunt er echter ook voor kiezen om een of meer tekorten te laten staan tot op het einde van de opleiding. Daarvoor gelden wel strenge maar duidelijke regels. De hoofdregel is de zogenaamde “10%-regel”. Over de hele opleiding genomen zal je niet kunnen gedelibereerd worden als je voor meer dan 10% van het aantal studiepunten (“sp”) een tekort hebt. Dit betekent concreet dat je voor een driejarige bachelor (180sp) niet geslaagd kunt worden verklaard als je voor meer dan 18sp een tekort hebt (3 vakken van 6sp, of 2 van 9sp, of …). Voor een tweejarige master is het plafond 12sp en voor een eenjarige master 6sp. Voor de vierjarige master Geneeskunde geldt ook het plafond van 18 sp, wat dus iets strenger is dan de 10%-regel.

Bijkomend is er de “één-tekortregel”. De examencommissie kan je ook delibereren als je maar voor één vak van je opleiding een tekort hebt. Die regel is vooral ingevoerd om het de deliberatie voor de eenjarige masteropleidingen niet te streng te maken. Een tekort voor één vak van bijvoorbeeld 9 sp (zijnde 15 procent van de totale 60 sp) kan gedelibereerd worden. Let wel op het woordje “kan”. Net zoals nu het geval is, zal de examencommissie bij haar beslissing rekening houden met ondermeer de grootte van het tekort en het belang van het vak.

Enkele zaken die nu ook al het geval zijn, blijven met het nieuwe reglement bestaan. Dit zijn dus geen veranderingen aan de situatie van vandaag:

• Het is de examencommissiecommissie steeds toegestaan om vakken te selecteren waarvoor je absoluut niet mag buizen. Het eindwerk of een stage zijn voor de hand liggende voorbeelden. Dit moet dan wel in het begin van het jaar duidelijk worden gezegd.
• Het is de examencommissie steeds toegestaan om je toch niet te delibereren, ook al kom je wel theoretisch in aanmerking.
• De examencommissie moet elke beslissing tot wel of niet delibereren steeds grondig motiveren.

Dit nieuwe systeem is eenvoudig en duidelijk, maar is erg verschillend van het oude systeem. Ter illustratie: als je in je eerste bachelorjaar reeds voor 18 studiepunten tekorten hebt verzameld, mag je de volgende jaren absoluut geen tekort meer halen, op welk vak dan ook (zelfs niet op Statistiek II), wil je aan het eind van de 3 jaar bachelor nog je diploma halen. Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen, bewijs je jezelf een dienst als je in een volgend academiejaar die tekorten zo goed mogelijk probeert weg te werken.

Om aan situaties als deze te verhelpen wordt er grondig werk gemaakt van studietrajectbegeleiding, geïndividualiseerde trajecten en dergelijke meer. Je zal aangemoedigd worden om eventuele behaalde tekorten steeds op te halen in het volgende jaar, samen met het volgen van een nieuwe reeks vakken in een geïndividualiseerd traject (“GT”). En tenzij je het voor jezelf echt spannend wilt maken, raad ik je aan om alleszins steeds te proberen elk behaald tekort op te halen. Elk tekort dat je ophaalt, geeft je immers wat meer ademruimte voor eventuele tegenslag in de latere jaren.

Samengevat: het hele systeem wordt strenger – je mag immers relatief minder tekorten hebben – maar het is gelukkig ook des te flexibeler geworden. GT’s en studietrajectbegeleiding bieden je de mogelijkheid om je studieprogramma veel beter samen te stellen op de manier die jij het best georganiseerd krijgt. Je kan probleemloos elk vak het jaar nadien hernemen in een poging betere punten te halen.

De klemtoon voor de student wordt zo verplaatst van “strategisch buisvakken kiezen om zoveel mogelijk gedelibereerd te worden”, zoals jammer genoeg maar al te vaak het geval was, naar “strategisch studietraject samenstellen, om zoveel mogelijk te slagen”. Dit is uiteindelijk een goede zaak met betrekking tot de kwaliteit van zowel de studie als het leven van de student.

En om af te sluiten: deze regels gelden nog niet dit jaar, maar pas voor de examens in het academiejaar '07-'08 (januari, juni, september 2008)! Wie zijn situatie op dit moment (juni-september 2007) wil inschatten, moet het reglement van dit jaar nog ter hand nemen, dat ook op de UA-website terug te vinden is.

Joachim Ganseman,
2e licentie Informatica
Secretaris studentenraad 2006-2007

Met dank aan het departement Onderwijs voor het controleren van deze tekst, en het corrigeren waar nodig.