September 2012 loopt de vierjarige ambtstermijn van rector Alain Verschoren ten einde. Wie vanaf dan het rectoraal kantoor aan de Middelheimlaan mag betrekken, wordt bepaald door verkiezingen volgend voorjaar. In de aanloop naar die stembusgang zal dwars uitvoerig berichten over de strijd om het hoogste ambt aan de Universiteit Antwerpen. In het eerste deel blikken we terug op de turbulente verkiezingen van 2008.
Slechte start
“Rectorverkiezingen zijn belangrijk omdat ze het enige moment zijn waarbij er op brede schaal een fundamenteel debat over de universiteit wordt gehouden”, zo verwoordt toenmalig kandidaat-rector Emiel Lambrechts in 1995 aan de Leuvense universiteit het belang van zulke verkiezingen. Met deze uitspraak in gedachten maakt de Universiteit Antwerpen zich op voor haar eerste rectorverkiezingen. Alvorens er echter fundamenteel gedebatteerd kan worden, duiken de eerste problemen reeds op. Afscheidnemend rector Francis Van Loon wilt de verkiezingen namelijk van mei naar januari vervroegen. Op die manier zal hij de overgangsperiode naar een nieuwe rector en zijn postrectorale leven beter kunnen voorbereiden. Over een vroege en snelle afhandeling van de verkiezingen zegt rector Van Loon in dwars 44: “Een kiesstrijd die maanden aansleept, is een slechte zaak. Hoe sneller dat achter de rug is, hoe beter.” De Raad van Bestuur oordeelt echter terecht dat verkiezingen in januari in het nadeel spelen van kandidaten die volop met examens bezig zijn. Het uiteindelijke compromis bepaalt dat de eerste ronde van de stembusgang plaatsvindt op 20 februari, gevolgd door een eventuele tweede stemronde een week later. Na het bepalen van een datum voor de stembusgang worden de kiescolleges gekozen die in naam van studenten en personeel stemmen (zie kader). De deadline daarvoor is 7 januari. Indien naar behoren georganiseerd stellen studenten en personeel kiescolleges samen op basis van de kandidaat-rectoren. Deze worden echter pas officieel bekendgemaakt na de deadline van 7 januari, waardoor de democratische stem van studenten voor een groot deel wegvalt. Het bepalen van de kiesmannen van het Assisterend en Bijzonder Academisch Personeel van de Faculteit Wetenschappen loopt zelfs zodanig in de soep dat de regeringscommissaris het Centraal Stembureau op de vingers tikt en de procedure wordt overgedaan. Ook gaat het Centraal Stembureau in de fout door de datum van de rectorverkiezingen – 20 en eventueel 27 februari – pas na de deadline voor de kiescolleges bekend te maken, met als gevolg dat vele kiesmannen door agendaproblemen hun stem niet kunnen uitbrengen. Het toenmalige kiesreglement sluit het gebruik van volmachten namelijk uit.
Onwaarschijnlijke uitslag
Na deze chaotische voorbereiding, maken de kandidaten zich bekend. Alain Verschoren, toenmalig voorzitter van de Raad van Bestuur, neemt het op tegen Karel Soudan (decaan TEW) en vice-rector Onderzoek Dirk Van Dyck. Laatstgenoemde profileert zich als tandem met vice-rector Wetenschappelijke en Maatschappelijke Dienstverlening Bea Cantillon, waarbij Cantillon in het zog van de rectorverkiezingen een gooi doet naar het voorzitterschap van Associatie Universiteit en Hogescholen Antwerpen (AUHA). In de marge stelt ook zetelend rector Francis Van Loon zich kandidaat voor het voorzitterschap van de AUHA, om begin maart zijn kandidatuur weer in te trekken. Opmerkelijk is dat Van Dyck, Soudan en Verschoren ook de drie tegenstanders van Van Loon waren toen deze in 2004 de eerste rector van de Universiteit Antwerpen werd. Na de eerste stemronde behaalt geen van de drie kandidaten een meerderheid van 50 procent. Met slechts 11 procent van de stemmen geeft Soudan er de brui aan en roept zijn achterban op om Verschoren te steunen. Van Dyck haalt 42,6 procent en Verschoren wint de eerste stemronde met 45,6 procent. Het kamp Van Dyck-Cantillon start een ongeziene bel- en mailcampagne om kiezers alsnog te overtuigen. In de tweede stemronde gebeurt het onwaarschijnlijke. Zowel Verschoren als Van Dyck behalen elk 226 stemmen. Het verkiezingsreglement voorziet geen oplossing. Er zijn nu drie mogelijkheden. Een interne verkiezing binnen de Raad van Bestuur, hetzij zonder voorzitter Verschoren, wordt meteen afgeschoten als ondemocratisch. Iedereen lijkt de voorkeur te geven aan derde stemronde in plaats van volledig nieuwe verkiezingen. “Want de universiteit verkeert sowieso best niet te lang in onzekerheid”, zegt Alain Verschoren in dwars 45. Op 20 maart 2008 wint Alain Verschoren de derde ronde met slechts veertien stemmen meer dan Dirk Van Dyck. Op die manier wordt Verschoren na het rectorschap van RUCA van 2001-2003 voor de tweede maal rector.
De nasleep
Na de chaotische rectorverkiezingen kondigt rector Alain Verschoren meteen aan dat de verkiezingsprocedure voor verbetering vatbaar is. Bij het aantreden van Verschoren, wordt Johan Meeusen (hoogleraar in de Rechten) aangesteld als vice-rector. Dirk Van Dyck keert na zijn vice-rectorschap terug naar het departement Fysica. Bea Cantillon verliest de voorzittersverkiezingen van de AUHA van de aan de Faculteit TEW verbonden Walter Nonneman. Nadat Nonneman er na vijftien maanden voorzitterschap niet in slaagt de inkapseling van Industriële Wetenschappen in de universiteit te realiseren, neemt hij ontslag als voorzitter. Rector Alain Verschoren volgt Nonneman op als voorzitter van AUHA en slaagt individueel in wat de tandem Van Dyck – Cantillon voor ogen had.
|
Enkel de leden van het kiescollege mogen op de dag van de eigenlijke rectorverkiezingen stemmen. Dat college bestaat uit:
Per faculteit:
|