“Als ge goed op tijd begint, en goe blokt, dan zal 't allemaal wel lukken.” Mijn vader. Twee weken voor 't examen. Niet alleen is het dan te laat om goed te beginnen (hoewel: Pedro Delgado begon in 1993 zijn Tour vier minuten te laat, maar eindigde toch derde op iets meer dan drie minuten van winnaar Indurain), ook tussen goed blokken en slagen ligt een hobbelige kasseistrook waar pech en ongeluk als meedogenloze islamitische doodseskaders op de loer liggen.
Zo kunnen een toevallig voorbijwandelende zwarte kat, een schrikwekkend examennummer dertien of een achteloos gebroken autospiegel onderweg nefaste gevolgen hebben op het moment van de waarheid, het mondeling examen. En dan praten we niet eens over de grillen van professoren, hun drang naar willekeur bij het verbeteren, hun mannelijk eergevoel na een blauwtje bij die knappe studente uit eerste lic. Waar zwarte katers en gebroken spiegels tot de risico's van het vak behoren, mogen we ons bij breedgrijnzende en leedvermakende professoren niet zo licht neerleggen. Omdat niet iedere lezer van dwars rechten studeert, en omdat zelfs die categorie vermoedelijk niet meer weet dan hetgeen in de cursus staat (en zelfs dat) legt dwars het één keer voor u uit: de raad voor examenbetwistingen.
Alle begin is moeilijk, zeker als het een examen is. Maar dat is dus waar de ellende start. Niet omdat je een moeilijke vraag had, evenmin omdat je gewoon te dom bent (beide lastig maar niet aanvechtbaar); wel omdat professor x uw gezicht wat akelig vond afsteken tegen het vergaan lichtgroen van de zetels in zijn bureau, u daarvoor vervolgens met een drie belonend. Dat soort situaties vraagt om rechtvaardigheid, en bij gebrek aan een UA-versie van dr. Phill zullen we daarvoor de juridische weg moeten volgen.
Al start die queeste in eerste instantie wel op de universiteit zelf. De ombudsdienst. Het instituut is Zwitsers van origine, en dus niet echt gebrand op conflict. De ombudsman (of -vrouw, al vermeldt het groene boekje die variant niet) zal trachten in onderling overleg tot een oplossing te komen. Meer dan vergeefs hopen op een excuus en een tweede kans is dat echter doorgaans niet. Minstens kan je bij de brave man inlichtingen krijgen omtrent de eventueel te volgen procedure. Al zal overbluffen van dit artikel lastig worden.
Belangrijk is dat je dan binnen de vijf dagen na de bekendmaking van de deliberatie, beroep aantekent bij de voorzitter van de examencommissie. Je legt klacht neer, waarna de UA intern op zoek gaat naar een fout. De UA treedt dus zelf op als beroepsorgaan, en moet een gemotiveerde beslissing nemen binnen de vijftien dagen.
Eén en ander staat overigens beschreven in het examenreglement. Ben je te laat, zal je beroep onontvankelijk zijn, en dus niet eens behandeld worden. En dat legt dan weer een hypotheek op de eventuele verdere beroepsmogelijkheden, want om de juridische procedure te mogen volgen, zal je eerst een negatieve beslissing van de examencommissie moeten hebben. Vijf dagen dus, niet getalmd!
Te weinig punten, geen oplossing via de ombudsdienst en niet het gewenste antwoord van de examencommissie gekregen? Geen nood. Ook als de gehele UA zijn rug naar je keert als ware je de baarlijke dumbo, de nieuwe raad voor examenbetwistingen opent zijn deuren en werpt je een reddingsboei toe. Objectiviteit at last!
Bij de raad kan je een beslissing van de examencommissie (ook van de tuchtcommissie overigens) betwisten. Opnieuw heb je vijf dagen om je verzoekschrift (aangetekend ditmaal) in te dienen. Die korte termijnen zijn er om te vermijden dat je pas in december weet of je in oktober mocht beginnen aan het volgende jaar. In dat verzoekschrift horen jouw gegevens, die van de UA en je klacht. Verder kenmerkt de procedure zich door alle garanties van een gerechtelijke procedure: objectiviteit, mogelijkheden tot wraking van raadslieden, openbare zittingen waarop gepleit wordt, en een definitief oordeel.
De raad gaat echter je examenresultaat niet aanpassen. De bevoegdheid om dat te doen, rust net exclusief bij de examencommissie. Wel kan de raad bevelen dat er opnieuw een deliberatie volgt, maar dat bepaalde motieven expliciet genegeerd moeten worden, of andere motieven expliciet geëvalueerd dienen. Ook mogelijk is dat een nieuw examen wordt opgelegd, hetgeen bij ernstige twijfel vermoedelijk de oplossing zal zijn.
Te technisch? Een voorbeeld? Stel: je krijgt een vier na een examen dat echt meer verdiende. Je vermoedt dat je relatie met de zoon van de professor in kwestie er voor veel tussenzit, maar je krijgt de examencommissie niet zover je resultaat te hervormen. Bij de raad krijg je de kans één en ander te bewijzen: je hebt je kladpapier nog, je laat anderen die aan het voorbereiden waren in hetzelfde lokaal getuigen, kortom je bewandelt alle opties die openliggen om je gelijk aan te tonen. Gelooft de raad je, zal je vermoedelijk 'voorlopig' al kunnen inschrijven voor het volgende jaar. 'Voorlopig' is dan in afwachting van een nieuwe, definitieve beslissing van de commissie, of een nieuw examen voor dat vak.
Blijf je zelfs na deze procedure ontheemd achter, niet getreurd. Willy Sommers haalde ook nooit een universitaire bul, en kijk eens waar hij het gebracht heeft.
Centrale ombudspersoon UA: Patrick Cras
direct telefoonnummer: 03 821 57 57
e-mail: patrick.cras@ua.ac.be