Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet opkomen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Ook dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten te hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Mijn alscuses indien je deze editie maar niets vindt.
Ik ben erg lang op zoek geweest naar een goed woord en nog langer naar een beter woord, maar heb na lang overwegen en twijfelen toch besloten om het woord ‘alscuus’ te nemen om over te schrijven. Verschoning als jullie liever een ander laatste woord hadden gehad. Daarnaast wil ik ook sorry zeggen aan de mededwarser die me geholpen heeft om dit woord onder mijn aandacht te brengen, misschien ben je wel teleurgesteld en had je je tijd liever in andere zaken gestoken dan mijn ellenlange twijfels te lezen.
Een alscuus is een ‘sorry’ om jezelf in te dekken zonder echt je excuses aan te bieden. Waarom zou je ook spijt betuigen mocht het geen probleem zijn? Als het echter wel een probleem is, wil je natuurlijk niet onbeleefd overkomen. De term wint steeds meer populariteit. In 2022 werd het woord door Onze Taal genomineerd voor woord van het jaar en werd erover geschreven op de site van het Instituut van de Nederlandse Taal. Disclaimer, het woord staat nog niet in de Van Dale. Als je enkel laatste woorden verwacht die in de Van Dale staan, denk ik dat onze redactie daar wel een mea culpa voor wil slaan.
Het woord alscuus is een vertaling van het reeds bekende Engelse woord ifpology. Het werd vertaald door de Nederlandse schrijfster en journaliste Paulien Cornelisse. Zij gebruikte het woord voor het eerst in haar column voor de Volkskrant. Zonder iemands intelligentie in twijfel te trekken is het misschien goed om te duiden dat het woord niet meer is dan een samenstelling van de woorden ‘als’ en ‘excuus’, spiegelend naar de Engelse variant van de woorden ‘if’ en ‘apology’. Ook zonder letterlijke excuses kan je een alscuus aanbieden, ook hier een halfgemeende sorry als je het al door had.
Het schoolvoorbeeld van wie alscuses gebruikt zijn politici. Wanneer het hoofddoel is om reputatieschade te voorkomen, kan een sorry meer of minder immers geen kwaad. Als de Conner Rousseaus van deze wereld hun excuses aanbieden “indien iemand zich gekwetst voelt”, gaat het minder om een oprechte spijtbetuiging en meer om een zwaktebod. Het voelt dan ook alsof diegene die zich verontschuldigd geen werkelijke waarde hecht aan waarover die zich, eventueel, excuseert. Probeer dus zelf deze excuses te vermijden in formele contexten! Al lachend onder vrienden kan je zeker alscuses aanbieden, maar zorg er misschien voor dat je dat niet doet wanneer je mensen graag te vriend houdt. Ze kunnen namelijk kwetsend zijn, wanneer mensen door hebben dat je niet oprecht overkomt.
Sorry als dat wat belerend overkwam.
- Log in to post comments