OP ZOEK NAAR GOD

In de Prinsstraat ligt Zomaar een dak, de pastorale dienst van UAntwerpen. Studenten kunnen hier op lesdagen terecht voor een studieplek, gratis koffie of een gesprek met een van de vier pastors onder wie Gert Van Langendonck. “We bieden studenten of personeelsleden verdiepende activiteiten of goede gesprekken aan, waarbij je over levensbeschouwing kan bijleren, je je eigen positie daarin op het spoor kan komen en daarin kan groeien.” Ook zijn collega Xenia Geysemans benadrukt het belang van gesprekken. “Alles draait er eigenlijk om een goede relatie op te bouwen. We luisteren naar hun verhaal en accepteren het zoals het verteld wordt.” Beiden zijn katholieke christenen die na hun studie Theologie in de functie begonnen zijn.

Amper een straat verder, in de Lange Winkelstraat, ligt de Brabantse Olijfberg, een protestantse kerk die een lokaal ter beschikking stelt aan Ichtus Antwerpen. De leden van die studentenvereniging (die niet verbonden is aan UAntwerpen, n.v.d.r.) houden van dinsdag tot en met donderdag hun lokaal open voor iedereen als studieplek en bieden gratis koffie, thee en koekjes aan. Daarbovenop organiseren ze lezingen, Bijbeldiscussies en ontspanningsactiviteiten. “Ichtus is een christelijke studentenvereniging die zich inzet voor drie pijlers: gemeenschap, relevantie en het evangelie. We willen graag een community zijn voor alle studenten, maar de meeste van ons zijn christelijk.” Zo beschrijft Aron van Velzen de studentenvereniging waarvan hij sinds vorig academiejaar praesidiumlid is. Aron is protestants, net als het merendeel van Ichtus, en zit nu in zijn laatste semester van de bachelor Leerkracht.

feit, mysterie, geschenk

Geloof is een woord dat door iedereen anders ingevuld wordt. Aron neemt het Nieuwe Testament zeer letterlijk. “Ik geloof omdat ik heb gehoord over wat er is gebeurd met Jezus Christus. Jezus is herrezen uit de dood en daar zijn wat mij betreft sterke historische argumenten voor. Ik ben ervan overtuigd dat dat echt is gebeurd.“

Bij Xenia ligt het anders. “Ik geloof niet dat er maar één waarheid is. Ik denk dat we allemaal vertoeven in een waarheid en door met elkaar in gesprek te gaan kunnen we meer objectiviteit vinden in een grote subjectieve poel. Ik geloof omdat ik ben geraakt door het Christusmysterie. Ik ben eigenlijk gelovig geworden door mijn studies, ik ben niet gelovig opgevoed. Mijn geloof groeit alleen maar meer sinds de geboorte van mijn dochter. Als je ziet dat je als vrouw – samen – zoiets kan maken, is dat een wonder. Voor mij zijn die dingen de kleine knipoogjes van het Rijks Gods.”

Gert is bondig: “Geloof is een geschenk dat ik heb gekregen.”

heden ten dage

De hedendaagse kerk in België krijgt veel te verduren, om maar te beginnen met de dalende hoeveelheid kerkgangers. Xenia ziet dat niet per definitie als iets slechts. “Vroeger had de Katholieke Kerk een monopolie, maar toen zaten er veel mensen in de kerk puur om de hoop te vergroten. De groep die nu gaat, is kleiner, maar misschien wel intenser gelovig.” Aron sluit zich daarbij aan. “Het geloof was hier groot, maar dat heeft er misschien voor gezorgd dat het inhoudsloos is geworden: meer een traditie dan een levend geloof.”

Op de vraag of christendom nog relevant is, zeggen alle drie volmondig ja, maar ze verschillen van mening over de exacte invulling. Xenia beschouwt religie en spiritualiteit als iets vloeibaars. Ze denkt dat het christendom een hulp kan bieden aan de vele jongeren die denken dat er iets abstracts is boven de mensen, die in het ‘ietsisme’ geloven, maar toch in meer willen geloven. Aron ziet het anders: volgens hem is het christendom de waarheid en daarmee voor iedereen de oplossing.

“De boodschap van Jezus is dat uiteindelijk alles goed zal zijn. Het enige wat wij als mensen moeten doen, is de uitgestoken hand van God aannemen”, beschrijft Gert. Aron noemt het een uitweg uit de wereld waarin het zo vaak fout gaat. Dat klinkt misschien escapistisch, maar zowel Gert als Aron stellen duidelijk dat het christendom draait om het leven hier en nu. “Je hebt een grote verantwoordelijkheid om hier op aarde anderen de liefde van Jezus te tonen en als christen te leven”, zegt Aron. Gert sluit zich daarbij aan: “Onze taak als christenen in de samenleving bestaat erin om handen en voeten te geven aan het goede dat God met mensen voorheeft.”

Godvergeten

In een gesprek over het christendom vandaag is Godvergeten de olifant in de kamer. De serie over het jarenlange misbruik binnen de Katholieke Kerk in België lanceerde een groot maatschappelijk debat over de rol van de Kerk. ”Allereerst gaan onze gedachten naar de slachtoffers en het leed dat zij hebben moeten meemaken”, begint Gert zijn antwoord op de vraag, iets wat Aron en Xenia beamen. Gert gaat verder: “Voor mij persoonlijk heeft de serie een kleine crisis veroorzaakt. Ik vind het moeilijk en confronterend dat zoiets kon gebeuren in een instelling waarvan je net mag verwachten dat ze weerbarstig tegenover zulk misbruik staat.” 

Hoewel Xenia het eveneens pijnlijk vond, had ze een andere reactie: “Het doet geen afbreuk aan mijn geloof. De Kerk is meer het omhulsel. Voor mij gaat het om de kern en dat is het Christusmysterie en de bijhorende goddelijke liefde.” Beiden merken op dat het bij gelovige jongeren weinig lijkt te spelen; zelf kregen ze alleszins geen vragen van jongeren toen de serie op tv kwam. Moet er verandering komen? Zowel Gert als Xenia vinden dat dat nodig is en dat de Kerk daarover volop reflecteert. Het proces groeit om de Kerk horizontaler in te delen, maar het neemt tijd in beslag.

Voor Aron is het nog anders. Als protestant is hij geen deel van de Katholieke Kerk. Hij noemt het een blaam op het christelijke geloof, maar benadrukt dat het geloof meer is dan de Katholieke Kerk.

op zoek naar elkaar

Het christendom heeft bij velen een negatieve connotatie. Dat is niet geheel onterecht als we Godvergeten zien, maar dat neemt niet weg er nog steeds studenten met de vraag zitten of er iets groter is. Het neemt evenmin weg dat velen nood hebben aan verbondenheid in een wereld van alsmaar oprukkend individualisme. De christenen rondom de Stadscampus lijken alvast hun lessen getrokken te hebben. Plaatsen van uitsluiting van andersgelovigen hebben plaats geruimd voor plekken waar iedereen welkom is; boodschappen van verbondenheid zijn er geen holle leuzen. Conformiteit afdwingen is vervangen door open discussies voeren. Macht en aanzien hebben geweken voor laagdrempeligheid en gelijkheid. De harde kerkbanken zijn alvast vervangen door comfortabele zetels. Waar er vroeger conflicten waren tussen katholieken en protestanten, zien we Ichtus en Zomaar een Dak die de Sint-Ignatiuskapel delen. Sterker nog, Zomaar een Dak heeft ook een islamitische medewerker en de locatie wordt ook voor islamitische diensten gebruikt.

Toch moet de kritische bemerking gemaakt worden dat die ruimten klein zijn en geen massa’s mensen aantrekken. In een wereld met naar schatting meer dan twee miljard christenen is het dan ook twijfelachtig dat die twee kleine organisaties een grote impact zullen hebben. Op veel plaatsen worden mensen nog steeds uitgesloten op basis van christelijke ideeën en geestelijk machtsmisbruik is allesbehalve de wereld uit. Als tegenreactie daarop  ontwikkelen elders mensen een afkeer voor christelijke ideeën. De toekomst zal moeten uitwijzen of het tij te keren valt.