de man die niet schoot

In de naweeën van de aanslag her-ontmoet hij zijn jeugdvriend Timo en samen proberen ze er het beste van te maken ook al merken ze heel snel dat dit niet zo gemakkelijk is. Maar gaat het wel allemaal over die aanslag? Anders was juist terug naar Antwerpen verhuisd nadat hij zijn baan als ingenieur kwijtgeraakt was wegens een ingestorte dam. Imagoschade vermeden, maar hij heeft het mijn zijn levenswerk moeten bekopen. Timo daarentegen is een soldaat die nooit opgeroepen werd en nu zitten ze samen in hetzelfde onwetende schuitje. Anders probeert zijn leven opnieuw op te bouwen, terwijl Timo is blijven steken in zijn eerste poging. Ondertussen worden beiden in de greep gehouden worden door de aanslag. 

Niet toevallig speelt het verhaal zich dicht bij huis af en is het dus geen zoveelste ver-van-mijn-bedshow. Het kan overal en hij kiest een locatie die zich nog geen twee kilometer van mijn doordeweekse bed bevindt. Sta me toe om niet honderd procent gerust te zijn na de uitgebreide beschrijving van wat Antwerpen zou kunnen zijn, moest deze fictie plots realiteit worden. En de vraag 'Is het al zo ver?' is ook meermaals door mijn hoofd gegaan. Desondanks straalt het boek zelfvertrouwen uit.
 
En met dát zelfvertrouwen laat Merckx je de absurditeit van de realiteit voelen die hij als leidraad hanteert. Zo presenteert hij zijn lezer 85 mogelijke daderprofielen van mannen met een groene pet of Stetson op, een massaproces voor meer dan vierduizend mensen en een veelvoud aan toegekende enkelbanden op een dienblad. Toch slaagt hij er ten alle tijden in om de bureaucratie zelfs in de fictie na te streven.

Wilt dat zeggen dat ik het hoofdpersonage aangenaam vond? To be fair: not at all. Anders is een man die het niet kan verkroppen dat zijn carrière naar de vaantjes is en dat hij nu vastzit in zijn appartement onder dat van Timo. Hij doet amper iets en is vaak besluiteloos of hij doet niet wat hij wilt doen. Het is een sterk, vol karakter, dat wel en goed neergezet is ook, maar sta me toe om me te ergeren aan het feit dat hij voornamelijk niks doet. 

Al is dat misschien ook wel net het punt van dit boek. Niemand doet 'iets' en zij die dat wel doen, worden aangevallen, gezien als een bende maniakken, maar is dat de samenleving waarin wij willen leven? Het roept op zijn minst vragen op.
 
Daarnaast krijgt de lezer ook wel degelijk mooie woorden en sterke metaforen die allemaal maar één doel hebben in dit verhaal: de diepgaande filering van onze maatschappij die leeft en teert op angst. Die blijft draaien en toch stilstaat. Het laat je doorgaan als een kip zonder kop en tegelijkertijd werkt het verlammend. Merckx bewijst in De man die niet schoot dat ook een stad zich in vergelijkbare extase kan bevinden.
 
Enig punt van kritiek: het verhaal heeft een potentieel waaruit (op het bittere einde na) weinig voortkomt. Met een openingsscène waar geen druppel bloed verspild wordt, houdt en bouwt het boek aan een continue spanning die je op het puntje van je stoel doet zitten, maar waar (op het bittere einde na) weinig uitkomt. Zo is het soms makkelijk om interesse te verliezen en moeilijk om het boek nadien weer op te pakken, ondanks dat het hoogstens interessant wordt vanaf het moment dat je dieper gaat lezen.
 
Al bij al lijkt het op het eerste zicht de objectiviteit en het observatievermogen van een journalist die dit boek maakt tot wat het is. Het is de diepgang en de psychologie van het individu in de massa die Merkcx in de actualiteit verweeft en hem tot een heus schrijver bombardeert.

Dit doet mij hopen op meer.