Tussen enkele afspraken door staat Antwerps sp.a'er Kathleen Van Brempt (44) dwars bevlogen te woord. In het één uur durende, intensieve interview overlopen we een waaier aan thema's waarin ze haar verontwaardiging kwijt kan. Tijdens ons vragen(v)uur legt ze verrassend groene accenten: “Het sociale en het duurzame zijn twee handen op één buik.”
"Ik ben al heel mijn politieke leven met die duurzaamheid bezig", vertelt Van Brempt. "Ik probeer als Antwerps gemeenteraadslid én als Europees parlementslid, een luide stem te vormen voor een sociaal Europa. Als vicevoorzitter van de sociaaldemocratische fractie ijvert ze bovendien voor een duurzaam kader op Europees niveau." Misschien zoekt ze nu met haar groene touch samenwerking met Groen, de partij die de socialisten een hak zet door te verklaren dat zij sociaal én groen zijn. Lees: de sp.a dus niet."Die kritiek is terecht", meent Van Brempt. "We hebben daar vooral de laatste jaren te weinig op ingezet."
De sp.a zit in de hoek waar de klappen vallen. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 verdwenen de socialisten na meer dan negentig jaar dominantie uit het bestuur. Twee jaar later staan ze ook op federaal aan de zijlijn, idem op Vlaams niveau, waar ze sinds 1988 ononderbroken meeregeerden. Interne perikelen, een inhoudelijke herbronning en geloofwaardig oppositie voeren: de uitdagingen zijn niet mis.
"De sp.a kan een scheut Stevaert gebruiken", verklaarde Van Brempt eerder in Knack. Toen 'Steve Stunt' in 2005 de voorzittersfakkel doorgaf en stilaan uit de politiek verdween, ging het enkel bergaf met de partij. Wordt Van Brempt de leading lady van de sp.a? "Ik stel mij alleszins kandidaat om in een team mee te draaien met de nieuwe voorzitter om de partij weer stevig op de kaart te zetten via mijn taak in Europa. Neem nu klimaat: misschien een atypisch thema voor een sociaaldemocraat, maar ik vind dat essentieel."
Ze heeft het met de combinatie Antwerpen-Brussel al druk genoeg. "Het is soms moeilijk om ergens fysiek aanwezig te zijn, maar er zijn ook voordelen. Ik zit in het havenbestuur en volg dat beleid in Antwerpen en ook op Europees vlak." Bovendien zorgde ze er ook voor dat Europa 2 miljoen euro vrijmaakte voor de Special Olympics in Antwerpen.
Vindt iedereen Europa wel belangrijk?
Europa wordt zeker serieus genomen. CD&V heeft met de aanduiding van Marianne Thyssen als eurocommissaris het premierschap opgeofferd. Een job in Europa wordt ondertussen belangrijker gevonden dan een functie in de nationale politiek. Ik vind dat terecht: de impact in Europa is veel groter en het gaat over heel belangrijke wetgeving voor de hele Europese bevolking. Bij N-VA ligt dat vandaag anders: zij hebben niet zo'n binding met Europa: ze zitten in een eurokritische fractie. Volgens hen moet Europa zich louter bezig houden met een aantal economische kerntaken. Alsof wij niet bezig moeten zijn met het klimaat en de grote sociale uitdagingen die op ons afkomen. Daarom vind ik ook de post sociaal beleid van Marianne Thyssen zeer belangrijk.
Het sociale thema behoort eigenlijk tot de sp.a. Jullie zitten nu op federaal en Vlaams niveau in de oppositie, hoe is het zo ver gekomen?
De opgang van de N-VA is toch een beetje beangstigend. Wij staren ons nog blind op de verrechtsing in Vlaanderen. Al hebben we zeker fouten gemaakt. Ook wij zijn met Tony Blair indertijd de derde weg opgegaan en hebben ons deels aangesloten bij het feit dat er wat gedereguleerd mag worden. En daar liggen de kiemen van de financiële crisis. We hebben heel veel werk aan het terug opbouwen van ons verhaal. Mensen achten ons niet altijd authentiek en geloofwaardig.
Veel sp.a’ers zitten in bedrijfsraden en worden daar billijk voor vergoed: hoe geloofwaardig is dat dan?
Als oud-sp.a'ers stoppen in de politiek, dan mogen ze gerust hun boterham verdienen in het bedrijfsleven. Daar heb ik geen probleem mee. Vaak hebben zij heel veel expertise en ervaring. Waar ik wel een probleem mee heb: mensen die in de politiek zitten, vooral sociaaldemocraten, die hun politiek mandaat combineren met een zitje in een raad van bestuur.
Bent u voor een regulering?
Laten we gewoon de juiste morele code gebruiken. Je zou wel een aantal criteria kunnen vinden: niet zetelen in beursgenoteerde bedrijven bijvoorbeeld. Zelf zit ik in de raad van bestuur in het havenbedrijf. Ik doe dat juist uit overtuiging. Ik verdien daar ook nauwelijks iets mee. Als politica voer ik er controle op het stadsbestuur uit en tegelijkertijd neem ik die dossiers mee naar Europa. Publieke bedrijven moeten gecontroleerd worden door politici. Ik weet niet of je dat gemakkelijk gereglementeerd krijgt. Vooral binnen mijn partij vind ik dat er goede afspraken over gemaakt moeten worden. Kom je bij ons in het parlement, dan neem je geen mandaten in het bedrijfsleven op.
Wat vindt u van de verhalen van uw (voormalige) partijgenoten Johan Vande Lanotte en Steve Stevaert omtrent belangenvermenging?
Steve wil ik verdedigen: hij heeft nooit in een raad van bestuur gezeten zolang hij politiek actief was. Nadien is hij het bedrijfsleven ingegaan, daar heb ik geen probleem mee.
Even naar het Antwerps bestuur. Hoe is uw verhouding met N-VA-burgemeester Bart De Wever?
Koel, zeer koel. Een aantal dossiers zijn ontzettend verontrustend, zoals stedenbouw. Heel vaak zijn dat technische discussies: ik heb de indruk dat ze niet echt doordringen tot de Antwerpse bevolking. Wat mag waar gebouwd worden, hoe hoog en hoeveel parkeerplaatsen? Wij staan voor een beleid met zeer strikte regels betreffende bouwvergunningen. Het gaat over de kwaliteit van de openbare ruimte. Daar moet je een heel strakke visie op hebben. Ik heb geen probleem met hoogbouw in de stad. Maar niet eender waar. Want wie wordt daar rijker van? De bouwpromotors. Daar leggen wij de vinger op de wond.
Het gaat over de kwaliteit van leven in de stad waar ik woon. Het gaat over mijn dochter die opgroeit. Als zij voor het eerst op de fiets naar school gaat, dat zweer ik je, dan houd ik mijn hart vast. We waren bezig met een mobiliteitsproject: in de woonbuurten zo weinig mogelijk en zo traag mogelijk rijdende auto's die op elke mogelijke plek voorrang geven aan voetgangers en fietsers. Die filosofie is nu totaal weg.
Als je schepen (voor Publiek Domein, nvdr.) Van Campenhout bezig hoort, dan komt het erop neer dat voetgangers en fietsers zich moeten leren gedragen en dat ze zich moeten aanpassen aan de automobilisten. Ik maak mij waanzinnig veel zorgen over de omgekeerde manier van denken over onze levenskwaliteit in de stad. Vlaanderen als logistieke draaischijf, dat is echt onzin. Toen ik in de Vlaamse regering zat, heb ik dat ook tegen Kris Peeters gezegd: het Vlaanderen waar er alleen maar vrachtwagens af en aan rijden, wil ik niet.
Dan een onderwijsvraag. Rik Torfs (rector KU Leuven) hekelde in de Tijd dat vier van de vijf voorzitters van de onderwijsassociaties (voormalige) politici zijn, meer bepaald socialisten.
Rik Torfs is een tsjeef van hier tot in jakkamakka, die zit zich nu te ergeren aan het feit dat iemand anders een socialist is. Hij heeft in de Senaat gezeten voor de CD&V en is nu rector, dat is toch echt een geval van de pot verwijt de ketel. Een heel zwakke stelling. Waarom zitten er zo veel socialisten aan de universiteit? Dat is omdat wij onderwijs belangrijk vinden en ik vind dat alleen maar een pluspunt.
Volgens Torfs is het geen toeval. Volgens hem was het plan dat de politiek alles kon regelen met politici die associaties leiden. sp.a leverde dan ook tien jaar lang de minister van Onderwijs.
Dat heeft daar niks mee te maken, dat zijn mensen die gevraagd geweest zijn door de universiteiten om die rol op te nemen. Robert Voorhamme (vroegere schepen van Onderwijs en huidig voorzitter van de AUHA, nvdr) is gevraagd om die rol op zich te nemen omwille van zijn onmiskenbare expertise op dat vlak en zo ook de anderen.
Torfs ergert zich ook aan de controle op universiteiten via visitaties, een systematisch inspectiesysteem, volgens hem een verlengstuk van de visie van socialistische ministers. Hij wil dat de universiteiten zelf aan kwaliteitsbewaking doen.
Daar ben ik het wel mee eens. Ik vind dat wel kritiek op gehele beleid en niet op louter de visie van sp.a. Universiteiten en scholen moeten vrijer worden gelaten. De dwang is organisch gegroeid, decreet na decreet. We moeten door de bomen het bos weer kunnen zien, in plaats van alleen maar de hele batterij aan wetgeving.
