Geen zichzelf respecterend blad zonder buitenlands nieuws, dachten wij. Elke maand bieden we daarom een buitenlandse student de kans zijn visie op de actualiteit te delen. Ditmaal trokken we naar Turkije, waar studenten hun burgerrechten niet altijd gerespecteerd zien. Gizem Görnaz werd er onlangs gearresteerd vanwege een kritisch artikel dat ze schreef in haar studentenblad. De auteur is een kennis van haar en vertelt ons waarom het incident treffend illustreert wat er juist misgaat met de Turkse democratie. Hij kan daarbij maar moeilijk zijn eigen politieke sympathieën maskeren.
Gizem Görnaz is tweeëntwintig jaar en studente aan de Technische Universiteit Karadeniz (KTU). De meeste van haar leeftijdsgenoten zijn vrij conservatief en archaïsch van inslag, wat van de jongedame meteen een buitenbeentje maakt; ze schuwt de controverse niet. Op de Turkse universiteiten weet men echter niet hoe hier gepast op te reageren. Zo werd Görnaz onder meer tijdelijk geschorst nadat ze in de krant ‘Evrensel Genc Hayat’ kritiek gaf op de rector.
Allerminst Kritisch & Progressief
Dit heeft alles te maken met de regerende partij, de AKP ofwel Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling. Zij staat symbool voor het geloofsconservatisme en wil dat ook de jongeren die levensvisie delen. Op vlak van onderwijs heeft de partij dan ook heel wat hervormingen waargemaakt, met als rode draad kinderen vanaf jonge leeftijd reeds confronteren met religieus conservatisme. De prioriteit van de AKP lijkt als dusdanig het creëren van een apolitieke, conformistische jeugd. Kritische woorden passen niet in dat verhaal, ook niet indien ze geschreven werden door journalisten. Het is bijgevolg al lang niet meer ongewoon dat een journalist gearresteerd wordt wegens ‘te kritisch’. Enige vorm van oppositie tegen de regering is voldoende om vervolgd te worden omwille van het vormen en leiden van een ‘terroristische organisatie’. Dit is de reden waarom de Turkse republiek ruimdenkende, kritische jongeren niet kan appreciëren. En wat men al helemaal niet kan verdragen is dat mensen als Görnaz socialistisch geïnspireerd zijn.
Wilde haren verloren
Gizem Görnaz was in dit opzicht niet de eerste; Deniz Gezmis, Hüseyin Inan en Yusuf Aslan die in 1972 tot de doodstraf werden veroordeeld, verschilden niet zo veel van haar. (De laatsten waren echter marxistisch-leninistische revolutionairen tijdens de Koude Oorlog, nvdr.) Gezmis werd op zijn vijfentwintigste geëxecuteerd vanwege zijn ‘socialistische’ overtuigingen. Zo werd hij uit beeld gehaald, net als Görnaz. Iets recenter was er dan Metin Lokumcu, een leraar en vreedzaam activist die in Artvin Hopa door de politie werd gedood terwijl hij protesteerde tegen de premier. Toen een student zijn ongenoegen over dit voorval kenbaar maakte, werd zijn haar door de politie kort geknipt, tegen zijn zin welteverstaan. Drie andere vrienden besloten hierna als protest eveneens hun haren kort te knippen. In de nog jonge democratie leidde dit tot drie nieuwe arrestaties. De politie argumenteerde dat de jongeren “hun haren geknipt hadden om niet herkend te worden”: een verdachte praktijk. Verdere escalatie leidde er toe dat tweeëntwintig jongeren weken gevangen zaten omdat ze dit onrecht niet wilden tolereren. Soms ontspoort de situatie echter verder. In Istanbul werd een studente aan de Technische Universiteit fysiek mishandeld op haar campus. De jonge vrouw was zwanger, had een miskraam en moest een tijd lang op de afdeling intensieve zorgen liggen. De woorden die premier Erdogan aan het voorval wijdde, waren ronduit schokkend: “Waarom is een meisje op die leeftijd al zwanger?”
Goede doel wordt doelwit
Gizem Görnaz is dus niet de eerste en allicht ook niet de laatste die vanwege haar kritiek monddood gemaakt wordt. Zijzelf bracht in een artikel wanpraktijken aan haar universiteit aan het licht. Men vroeg studenten namelijk bij de inschrijving om extra geld over te maken dat dan bestemd zou zijn voor het goede doel. Görnaz sloeg er echter in de universiteit te “ontmaskeren” en toonde aan dat het goede doel in kwestie de universiteit zelf bleek te zijn. Rector professor Ibrahim Özen signaleerde dit bij de autoriteiten, wat leidde tot de arrestatie van de studente. Görnaz werd in eerste instantie veroordeeld tot een gevangenisstraf van elf maanden en twintig dagen. (Inmiddels zou het vonnis omgezet zijn in een voorwaardelijke straf van vijf jaar, nvdr.) Bovendien werd ze door de universiteit voor enkele maanden geschorst. Ondanks dit alles wakkert het revolutionaire vuur bij de Turkse jongeren slechts langzaam aan. Wat we wel kunnen stellen, is dat de poging van de autoriteiten om Görnaz te isoleren, mislukt is. Vandaag zijn ook meer jongeren dan voorheen bereid in haar voetsporen te treden. Wat haar overkomen is, kan anderen inspireren. Een slogan die dezer dagen steeds vaker weerklinkt aan de universiteiten luidt dan ook: “Arrestaties en druk kunnen ons niet doen zwijgen!” Met name de seculiere jeugd van Turkije blijft sterk weerwerk bieden tegen de schaduw die dit ‘fascisme’ opwerpt. We zijn moedig en koppig, want we weten wat er schuilt achter de leugen van de ‘Turkse democratie’. We voelen ons in die zin verplicht deze strijd aan te gaan. Er is geen andere manier, willen we ooit nog zonnige dagen beleven.
Wij danken de auteur die anoniem wenst te blijven voor zijn bijdrage.