Noam Chomsky (83) is een van de grootste denkers van onze tijd. Als linguïst zorgde hij er met zijn Generatieve Grammatica voor dat taalkunde nooit meer hetzelfde zou zijn. Naast hoofd van het Departement Linguistics and Philosophy aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT), is hij ook een notoir tegenstander van de Amerikaanse politiek. Ter gelegenheid van zijn nieuwste boek, ‘Hoop en vooruitzichten’, zakte professor Chomsky voor een lezing en een debat af naar Brussel. dwars was aanwezig bij ’s mans persconferentie en klampte Noam Chomsky achteraf nog even aan voor enkele vragen.
Van een persconferentie zou je verwachten dat kritische journalisten de zeer linkse Chomsky aan de tand komen voelen. Helaas bevinden we ons te midden van een heleboel gelijkgezinden die enkel willen pijlen naar Chomsky’s mening over deze of gene politiek conflict. De echte vragen moeten wachten tot na de persconferentie, die meer weg had van een korte lezing.
De wereld is een betere plek
Professor Chomsky, in tegenstelling tot uw vorige boeken die steevast een sombere titel hadden, klinkt ‘Hoop en vooruitzicht’ opvallend positiever. Waarom koos u deze hoopvolle titel? Vindt u dan dat de wereld de laatste jaren een betere plek is geworden?
Noam Chomsky In zekere zin wel. Het boek gaat vooral over Latijns-Amerika en daar heb je de voorbije jaren heel wat veranderingen gehad. Voor het eerst sinds de komst van de Spaanse conquistadores, heeft de Latijns-Amerikaanse bevolking zich kunnen bevrijden van de Westerse onderdrukking. In 2008 verenigden de Zuid-Amerikaanse landen zich in de UNASUR (Unie van Zuid-Amerikaanse naties, nvdr.) Voorts heeft de Latijns-Amerikaanse bevolking vooral meer rechten kunnen afdwingen. In Bolivia heeft het democratische proces er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de natuurlijke grondstoffen beter verdeeld worden, culturele conflicten werden opgelost, maar er is nu ook meer gelijkheid tussen man en vrouw. In Zuid-Amerika verandert veel, waar het Westen geen voordeel meer uithaalt. Vroeger zouden de Verenigde Staten dan een militaire coup steunen, maar nu is Zuid-Amerika stabieler geworden, waardoor deze bijna geen kans meer hebben op slagen. Uiteraard zijn er in de regio nog heel wat problemen, maar ten opzichte van tien à vijftien jaar geleden is er heel wat vooruitgang geboekt.
In uw boeken gaat u soms wat kort door de bocht. In ‘Hoop en vooruitzicht’ schrijft u bijvoorbeeld: “In de twintigste eeuw voerde men in de VS opnieuw slavernij in. Het criminaliseren van de zwarte zorgde voor gratis arbeid in de oorlogsindustrie.” Ik begrijp wat u wil zeggen, maar uw lezer heeft toch enige achtergrondkennis nodig om alles te kaderen. Welk lezerspubliek heeft u tijdens het schrijven voor ogen?
Chomsky Ik vind niet dat de lezers van mijn boeken een bepaalde achtergrondkennis moeten hebben. Mensen moeten uiteraard kunnen lezen, maar 'Hoop en vooruitzicht' is toch niet in wetenschappelijke stijl geschreven. Deze boeken schrijf ik niet voor professoren aan Harvard. Met mijn boeken heb ik niet de ambitie om leidraden te schrijven voor politieke leiders of journalisten, ze zijn voor iedereen bedoeld.
Vreest u dan niet dat uw boek verkeerd begrepen wordt?
Chomsky Natuurlijk wel, maar alles kan verkeerd begrepen worden. Dat is een kwestie van hoe je een werk wil interpreteren. Mensen zijn trouwens heel goed in het verkeerd begrijpen van dingen.
In Amerikaanse, maar ook in Europese media zien we vaker dat radicalisering en populisme de overhand nemen. Wat zijn uw vooruitzichten voor de Verenigde Staten?
Chomsky Radicalisering en populisme nemen altijd de overhand tijdens economische crisissen. Kijk maar wat er gebeurde in de jaren 30. In Wisconsin bijvoorbeeld komen heel wat mensen op straat, tegen de inperking van de macht van de vakbonden. Dat komt omdat de kloof tussen de republikeinen en vakbonden te groot is geworden. De bedrijfswereld heeft de voorbije jaren zoveel invloed gekregen in Washington, waardoor vakbonden in de private sector al zo goed als dood zijn. Nu wil men vanuit de overheid ook de vakbonden binnen de publieke sector vernietigen. President Obama is trouwens mede-schuldig. Dat alles gebeurt onder het mom van het dichten van het gat in de begroting. Nu pakt men de leerkrachten aan, maar ook de politie- en brandweervakbonden zullen er op termijn aan geloven. De reden dat men bij de leerkrachten begint, is omdat de rijke elite niets geeft om het publieke onderwijs. Hoe slechter het publieke onderwijs presteert, des te groter de kloof tussen rijk en arm wordt. Onderwijs voor iedereen is gebaseerd op solidariteit, en die is er niet meer.
Andere achtergrond, andere taalkunde
De basisidee van Generatieve Grammatica is dat taal verworven wordt dankzij een aangeboren systeem dat bij iedereen hetzelfde is. Dit idee leunt aan bij uw links gedachtegoed, dat iedereen gelijk is. Indien u opgegroeid zou zijn in een republikeins milieu, dan was u misschien niet op dit idee gekomen.
Chomsky Generatieve Grammatica is voor mij een biologisch vaststaand feit, daar heeft ideologie niets mee te maken. Dat idee bestond natuurlijk al, ik heb gewoon verder gebouwd op 17de-eeuwse theorieën van onder meer Descartes. Binnen de taalkunde ben ik niet beïnvloed door mijn omgeving, want ik had juist heel andere ideeën. Het is best mogelijk dat ik beïnvloed ben door mijn politieke visies, maar dan wel onbewust. Je kan wel eens gelijk hebben dat ik nooit op die idee zou zijn gekomen, als ik republikein zou zijn. Dat zullen we echter nooit weten.
Nog een afsluitende vraag. Waar ligt uw grote passie, bij de taalkunde of de politiek?
Chomsky Dat hangt ervan af. Op dit moment besteed ik 75 procent van mijn tijd aan politiek en 25 procent aan taalkunde, maar dat kan snel omslaan. Twee jaar geleden schreef ik nog een boek over taalkunde, dus toen ging mijn tijd vooral uit naar linguïstiek. Nog steeds doceer ik vaak mijn theorieën. De taalkunde heb ik nog niet opgegeven, hoor.
Noam Chomsky orakelt over ...
Het Midden Oosten
- “The dictator whoever posseses the most oil and acts most obedient, gets the best treatment from the West”
- “Right now, some one is prosceciuted in The Hague in stead of Kadhafi, the leader simply possesed enough oil to get away.”
- “The American leaders who want to establish democracy are schizophrenic. 80 percent of the Arabian people want nucleair weapons for Iran.”
- “The people who hate America don't hate our freedoms, they hate our policies.”
- “Americans are desperate for the Chinese uprising and as a reaction they tell China: 'Stop invading Arab countries.'”
- “Slavetradings were held to monopolize cotton, now the policy is to gain oil.”
- “Should democracy be democratic about undemocratic countries?”
- “Be a good democrat, follow our orders.”
Europa
- “NATO was supposed to strengthen the U.S. against Sovjet Russia, it didn't disappear because Europe should remain American depandence.”
- “Imagine France would plan to deport Jews instead of Romanians. Both were Holocaust victims.”
- “The Nazi's had less votes than the extreme right in Europe has at this moment. The Nazi's gained control in just a couple of years.”
de Verenigde Staten
- “God promised Noah there will be no second flood, so why fight global warming?”
- “The taxpayer can save the financial crisis, but not the environmental crisis.”
- “There wasn't a indepandent research after 9/11. The government can never be trusted.”