eerste hulp bij psychische problemen

De cijfers spreken voor zich: bijna één vijfde van de studenten krijgt vroeg of laat geestelijke problemen. Voor Antwerpen zijn dit zo’n 8.000 studenten. Dit wil niet automatisch zeggen dat de overige 32.000 zorgeloos door het studentenleven huppelen. Erg verwonderlijk is dit misschien niet. 

the show must go on

Bovenop de ‘gewone’ familiale drama’s en persoonlijke moeilijkheden met geluk vinden in je leven, voegt het studentenleven nog wat extra ingrediënten toe aan de mentale brei. De academische wereld staat immers niet bepaald gekend om het kwistig omspringen met complimentjes. Ook kwetsbaarheid en onzekerheid worden in deze omgeving moeilijk getolereerd. Uit noodzaak transformeren we als studenten allemaal in schapen in wolfskleren, zoals onze hoofdredacteur het zo pakkend omschreef in haar editoriaal van dwars 119.

Bovendien zijn ook de verwachtingen van de samenleving in haar geheel hooggespannen: hoe meer diploma’s, hoe beter. Best combineer je je studie ook nog met wat vakantiewerk hier en daar, aangezien dat mooi op je cv staat. Familiebezoekjes en sport blijven uiteraard evenzeer een must. Om de kers op de taart te zetten moet je ook op regelmatige basis voor Instagramwaardige citytrips zorgen. Zelf nog verzorgd en springlevend overkomen – zowel in je virtuele als in je reële leven – is de laatste maatstaf voor een geslaagd leven.

Geestelijke problemen zijn dan ook geen onverwachte neveneffecten van ons hoog studentikoos levenstempo. Initiatieven als Werelddag Geestelijke Gezondheid, Rode Neuzen Dag, Samen Veerkrachtig en VAGGA vzw proberen deze problematiek daarom in de kijker te zetten en hun steentje bij te dragen aan het verlichten van de menselijke mentale ‘last’. AUHA breidt PSYNET aan dit lijstje: een netwerk van geestelijke gezondheidszorg voor studenten in Antwerpen.

Als redactie vingen we deze naam voor het eerst op tijdens verschillende gesprekken met psychologen voor andere dwarse artikeltjes. Onze interesse was meteen geprikkeld; studenten kunnen immers wel een ‘monitoraat op maat’ gebruiken, ook op mentaal vlak. Wat PSYNET precies inhield en hoe we dit konden terugvinden via de studentgerelateerde informatiekanalen was voor ons daarentegen nog een groot vraagteken. Wegens het essentiële belang van een goede geestelijke ondersteuning, leek een klein digitaal onderzoekje op zijn plaats.

PSYNET voor dummies

AUHA sloeg met alle studentenbegeleiders en –psychologen, externe psychotherapeuten en trainers de handen in elkaar om de student snel en efficiënt te helpen via een gedeelde website, PSYNET genaamd. De aangereikte helpende hand neemt meestal de vorm aan van een therapeutisch aanbod en het begeleiden van verschillende groepstrainingen waarvan het programma op de site terug te vinden is. Inschrijvingsgeld hoef je er niet voor op te hoesten, maar een verplicht intakegesprek met de studentenbegeleider van jouw onderwijsinstelling zorgt toch voor een hogere instapdrempel.

Voor individuele begeleiding kan de student in eerste instantie bij de studentenbegeleiders en -psychologen van zijn eigen universiteit of hogeschool terecht. Zij regelen een intakegesprek en kijken welke hulpverlening er nodig is. Op PSYNET vind je bij dit onderdeeltje dan ook slechts de nodige contactgegevens van de betrokken instellingen.

Vanop de homepagina ben je tenslotte slechts één klik verwijderd van de ‘Dringend hulp nodig?’-pagina, waarop het telefoonnummer en de website van zowel de Zelfmoordlijn als Tele-onthaal weergegeven wordt. Bovendien worden de opties van je eigen huisarts, de wachtdienst huisartsen en de spoedgevallendienst aangeboden. Met nog een klikje ben je op het punt beland waar je gemakkelijk contact kunt opnemen met je eigen studentenvoorzieningen, zowel om over jezelf als je zorgen over een vriend(in) te praten. Hierbij word je echter meteen terug doorverwezen naar de ‘individuele begeleiding’-pagina, waardoor het beantwoorden van dringende hulp toch eerder relatief op te vatten is. 

Of toch niet? Een belangrijke nuance is dat in alle gevallen de studentenbegeleiding van de eigen instelling als eerste aanspreekpunt dient voor de student in nood. Voor de Universiteit Antwerpen is dat de Dienst voor Studieadvies en Studiebegeleiding. In eerste instantie worden de studenten van de UAntwerpen dan ook geholpen door de eigen studentenbegeleiders. Een doorverwijzing naar de externe therapeuten gebeurt pas wanneer dit nodig geacht wordt, bijvoorbeeld voor een langdurige en/of zeer specifieke aanpak die UAntwerpen zelf niet meer kan bieden.

waar, oh waar?

Het is moeilijk haalbaar voor een instelling als UAntwerpen om 24/7 eerste hulp bij psychische problemen te voorzien. Om dit op te vangen, is er een digitaal vangnet ontwikkeld dat schatrijk is aan de nodige doorverwijzingen en informatie van 'wie wat waar'. Deze snel terug kunnen vinden, is essentieel voor wie (dringend) nood heeft aan een helpende hand. Weten waar überhaupt te beginnen zoeken op de vele studentenplatforms, kan de queeste naar informatie een stuk eenvoudiger maken. Vandaar een kleine spoedcursus, getiteld 'waar, oh waar?'.

Eliminatie is steeds een goede zoektechniek. Zo is de website van Universiteit Antwerpen voornamelijk gericht aan 'externen', zeg maar toekomstige studenten, ouders en dergelijke. Deze informatiebron laten we dan ook beter links liggen, om meteen over te gaan naar Blackboard, the place to be voor alle concrete informatie voor studenten. Via 'studentenadvies en studiebegeleiding' in het 'snel naar'-menu, kun je in de linkerkolom meteen op 'andere persoonlijke problemen' klikken. Op één, twee, drie ben je aanbeland op de gewenste pagina voor eerste hulp bij psychische problemen.

Doorverwijzingen, extra informatie of de nodige contactgegevens worden hier op een heldere en gestructureerde manier weergegeven. Problemen van alle soorten en maten komen aan bod. Voor ieder wat wils, zeg maar. Zo worden er werkboeken aangeraden om zelf mee aan de slag te gaan, maar ook het vragenuurtje van het STIP wordt toegelicht. De webpagina legt daarnaast de aanpak voor de individuele begeleiding kort uit, waarbij PSYNET komt piepen. Proactief wordt onder 'andere persoonlijke problemen' tevens het telefoonnummer voor wachtdienst huisartsen en apothekers gedeeld. Dit nummer dient om de dringende psychologische hulp op te vangen voor wanneer – om welke reden dan ook – de studentenbegeleiders niet bereikbaar zijn. Daarnaast kunnen er nog achttien verdere doorverwijzingen teruggevonden worden, verdeeld over zeven categorieën gaande van alcohol en drugs, rouw en verwerking tot eetproblemen en seksualiteit.

In één oogopslag is het duidelijk dat Blackboard exhaustiever is dan PSYNET. Die laatste leidt de UAntwerpen-student dan ook eerder op een dwaalspoor, of toch op z'n minst een serieuze omleiding zonder het adembenemende uitzicht. Het oude bekende, namelijk het eigen studenten-intranet biedt de meeste kansen om de uitgereikte hand met beide handen vast te grijpen. Wie dus weet waar te zoeken, zal niet op zijn honger blijven zitten.

Het belang van deze dienstverlening is niet te onderschatten. Psychische problemen zitten tenslotte niet zomaar tussen je twee oren, maar maken onlosmakelijk deel uit van het studentenleven. De sluier van het taboe moet dan ook dringend opgeheven worden met een pakkende, Warmste Weekwaardige bewustwordingscampagne. De spade van Universiteit Antwerpen is alvast stevig in de bodem gezet en zoals Bond zonder Naam het zegt: 'geluk is de oogst van hart-werk.'