Geen zichzelf respecterend blad zonder buitenlands nieuws, dachten wij. Elke maand bieden we daarom een buitenlandse student de kans zijn visie op de actualiteit te delen. Ditmaal trokken we naar de Democratische Republiek Congo, waar men toeleeft naar presidentiële verkiezingen. Etienne Cishali Kwibuka en Francine Iragi Mukotanyi studeerden er economische wetenschappen aan de Université Catholique de Bukavu (UCB) vooraleer zich in Antwerpen aan te sluiten bij het IOB-instituut. De auteurs delen met ons hun blik op het electorale proces in DR Congo.
Verkiezingen in Congo
De Democratische Republiek Congo is gelegen in het centrum van Afrika en met zijn 2.345.000 vierkante kilometer en een bevolking van ongeveer 60 miljoen inwoners vormt het land voor sommigen het hart van het continent. De voormalige Belgische kolonie wordt in 1960 onafhankelijk. In datzelfde jaar worden Joseph Kasavubu en Patrice Lumumba bij de eerste democratische verkiezingen verkozen als president en eerste minister. Na een militaire coup komt Joseph Désiré Mobutu in 1965 aan de macht. Hij regeert tweeëndertig jaar lang zonder enige vorm van democratische verkiezingen.
De Kabila’s komen
In 1997 gooit Laurent Désiré Kabila, middels een rebellie, het regime van Mobutu omver. Op zijn beurt roept hij zich uit tot de nieuwe president van de Republiek. Zijn heerschappij blijkt echter van korte duur aangezien de man in 2001, na een regeerperiode van slechts drie jaar, wordt vermoord. Haast onmiddellijk na zijn aantreden, krijgt Congo nieuwe rebellieën te verduren en die bedreigden de eenheid van het land. De belangrijkste rebellengroeperingen zijn zonder meer het Rassemblement Congolais pour la Démocratie (RCD), het Mouvement de Libération du Congo (MLC) en de verzetsgroepen genaamd Maï-Maï.
Na de dood van Laurent Désiré, volgt zijn zoon Joseph Kabila hem op zonder verkozen te zijn. Eenmaal aan de macht start de president onderhandelingen op met de andere oorlogsvoerende partijen om het land herenigen, zonder succes. Uiteindelijk bereikt men pas via de akkoorden van Sun City in Zuid-Afrika een overeenkomst om een overgangsregering te vormen. President Kabila zal zich omringen met vier vicepresidenten, één uit elke fractie. Samen leggen zij zich toe op de organisatie van vrije, transparante en dus democratische verkiezingen.
Op deze manier worden na 46 jaar dus voor de eerste maal vrije verkiezingen georganiseerd. Het Congolese volk is destijds echter electoraal onvoldoende ingelicht. Na een volksreferendum wordt de grondwet gewijzigd. Daarin voorziet men presidentsverkiezingen met twee stemrondes. In een beslissende tweede ronde strijden de twee sterkste kandidaten, Joseph Kabila en Jean-Pierre Bemba om het presidentschap. Hoewel deze tweede ronde geen al te grote problemen kent, worden sommige resultaten betwist. Dit leidt in Kinshasa tot confrontaties tussen het MLC, dat de overwinning van Bemba claimt, en de presidentiële wacht. Uiteindelijk wordt Joseph Kabila uitgeroepen tot democratisch verkozen president van de al even Democratische Republiek Congo en krijgt hij een mandaat van vijf jaar.
Vertrouwen tegen beter weten in?
Nu zijn ambtstermijn ten einde loopt, bereidt Congo zich voor op nieuwe verkiezingen. Tenzij het tegendeel wordt bewezen, vinden die komende maand plaats. Veel mensen vermoeden dat de verkiezingen gemanipuleerd zullen worden, waardoor Joseph Kabila het presidentsambt zal blijven bekleden. Het is moeilijk om zulke uitspraken reeds te bevestigen of weerleggen. Toch is de organisatie van de stembusslag om drie redenen ongerust.
Allereerst werd, omwille van een gebrek aan de nodige financiën om de verkiezingen te organiseren, de grondwet aangepast om de tweede kiesronde te schrappen. Gezien de mate waarin de Europese Unie en de internationale gemeenschap nog steeds betrokken zijn bij de organisatie van de verkiezingen, is deze reden twijfelachtig. Ten tweede lijkt de oppositie erg in het nauw gedreven: de middelen waarmee zij campagne kunnen voeren zijn de naam oppositie nauwelijks waardig. Tot slot doet de aanstelling van Ngoy Mulunda als hoofd van het CENI, de onafhankelijke kiescommissie, veel vragen rijzen. Volgens enkele geruchten zou de voorzitter net als president Kabila afkomstig zijn van Katanga, en zelfs een bloedverwant zijn. Deze geruchten ten spijt, is het toch beter het vertrouwen te behouden in de Congolese politieke klasse. De huidige regering verdient alvast krediet voor enkele verwezenlijkingen in haar eerste termijn: renovatie van de wegeninfrastructuur, reorganisatie van de politiediensten, het verbeteren van de veiligheid in Oost-Congo, terugdringen van inflatie, een stabiele nationale munt enzovoort. Dit bewijst dat de toekomst van Congo, gezien zijn natuurlijke rijkdommen, wel degelijk afhangt van de wil van zijn leiders.
De volgende regering heeft echter nog voldoende werk voor de boeg. De belangrijkste uitdagingen omvatten onder meer de strijd tegen corruptie en de straffeloosheid op alle bestuursniveaus, een verdere verbetering van de veiligheid in het rurale oosten, het stimuleren van de nationale economie en de gelijke herverdeling van de rijkdommen van het land. Kortom, het verzekeren van goed bestuur.
Wij danken Etienne Cishali Kwibuka en Francine Iragi Mukotanyi voor hun bijdrage.