paleoweltschmerz

het laatste woord

Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet opkomen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten ter hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Deze keer: ‘paleoweltschmerz’.

Af en toe voel je je intriest. Een gevoel van melancholie overvalt je en je ziet het niet meer zitten, want de wereld is onvolmaakt. Dat gevoel kan zelfs tot fysieke pijn leiden en dan wil je niets liever dan hieraan ontsnappen. Laat het aan een Duitser over om hiervoor een woord te verzinnen: weltschmerz. Weltschmerz is het gevoel dat je ervaart wanneer je tot het besef komt dat de fysieke realiteit nooit de verlangens van de geest zal kunnen bevredigen. Zo moet ook de Duitse schrijver Jean Paul Richter zich hebben gevoeld toen hij de term bedacht, letterlijk 'wereld-pijn'. Hiermee vatte hij het romantisch escapisme van zijn tijd in één woord samen en gaf ons meteen een nieuw woord voor deze rubriek.

 

Maar zelfs Richter kon de impact van het woord doorheen de jaren niet voorspellen. Ten eerste zal het woord menig literatuurstudent tot een diepe depressie gedreven hebben. Daarnaast bestaan er verschillende variaties van het woord, zoals pseudoweltschmerz, dat samen met zwarte romantiek een belangrijke rol speelt in de gothic subcultuur. Natuurlijk is er ook het woord waarover dit artikel gaat: paleoweltschmerz.

 

Om te begrijpen wat paleoweltschmerz betekent, moeten we terug in de tijd. Een paar miljoen jaar om precies te zijn. In die tijd werd de wereld bevolkt door de lievelingsdieren van elke klein kindje tussen vijf en twaalf jaar: dinosauriërs. Deze grote reptielen hebben langer op aarde geleefd dan wij zoogdieren, maar nu zijn er nog maar enkele van hun afstammelingen over en als we Jurassic Park mogen geloven, dan is het beter zo. Over hoe en waarom de dinosauriërs zijn uitgestorven, bestaat echter nog veel twijfel en de ene suggestie is nog origineler dan de andere.

 

Naast meteorieten, constipatie en een tekort aan vrouwelijke dino's, is een van de meest deprimerende theorieën die hierover de ronde doet dat de dinosauriërs zijn uitgestorven door hetzelfde gevoel dat wij ervaren als we te lang naar het nieuws kijken: 'wereld-pijn' of weltschmerz dus. De dino’s zouden na tienduizenden jaren zo gedesillusioneerd geraakt zijn door onze wereld, dat ze gewoon allemaal uitgestorven zijn. Het woord paleoweltschmerz vat deze nogal droevige theorie in een woord. Of het was gewoon een grote meteoriet, natuurlijk.