de goddelijke hemel van kennis

kunst op de stadscampus

17/04/2019
🖋: 

Soms kan kunst bevreemdend werken. Meer dan eens kunnen we ons afvragen wat een kunstwerk nu eigenlijk is, wat het moet voorstellen en of het zelfs kunst is. Welk verhaal moeten we erin lezen? De campussen van UAntwerpen staan vol kunstwerken, maar of er veel studenten zijn die ze goed bekijken valt te betwijfelen. dwars vliegt er echter in en belooft je dat vijf minuten eerder opstaan om de pareltjes op de universiteit toch eens goed te bekijken, helemaal de moeite waard is.

Sinds 1986 heeft Vlaanderen een decreet dat de integratie van kunst in gebouwen van openbare diensten en van door de overheid gesubsidieerde inrichtingen, verenigingen en instellingen, regelt. Een klein percentage van de bouwkosten moet zo worden besteed aan het integreren van een kunstwerk. Dit kunstwerk moet deel uitmaken van het gebouw en mag dus niet verwijderd kunnen worden. De bouwheer hoort een levend kunstenaar aan te wijzen die vervolgens zijn opdracht zal uitvoeren. Een goed voorbeeld hiervan is de sculpturale arm, reikend naar de hemel op het binnenplein van de bibliotheek van Humane Wetenschappen. Touch the clouds van Luk Van Soom Is een bronzen beeld uit 2007. Het is gebaseerd op een van de meest gekende schilderingen uit de geschiedenis van de barok: Michelangelo’s Schepping van Adam, een fresco dat al eeuwen het plafond in de Sixtijnse kapel siert. Twee vingers, amper verwijderd van elkaar, vlak voor het begin van alle bestaan. Letterlijk reikt Adam naar God om van hem de levensvonk te ontvangen. Maar figuurlijk zien we de mens die streeft naar het goddelijke.

Luk Van Soom beeldhouwde enkel de essentie: een reikende arm en een verlangende blik vol beloftes. Vanuit één standpunt is het een perfecte driedimensionale kopie van zijn inspiratiebron. Maar door de verandering van locatie verandert ook de context van het beeld. Van religie is geen sprake meer. God wordt vervangen door lucht, wolken en hemellichamen. De Sixtijnse kapel wordt een universiteit. Nu streeft het naar kennis. Kennis in zijn complete aanwezigheid die onmogelijk te vatten is, net als de wolken waar Adam naar reikt. Het is er altijd, vlak boven ons hoofd, vlak onder onze neus. Nooit volledig te doorgronden. Net zoals een visnet nooit de zee kan vatten, maar enkel de vis. Desalniettemin blijven we steeds meer kennis verzamelen. We zijn opzoek naar een homo universalis, een die we enkel creëren in de ideale droom.

 

wist je dat…

Wie goed oplet zag het misschien al. Zeer merkwaardig is de tweeslachtigheid van het beeld. Aan de voorkant zien we Adam, maar als we om het beeld heen lopen veranderen zijn korte haren in lange lokken. Ondanks dat Van Soom teruggrijpt naar de barok, laat hij ook zijn hedendaagse kant zien. Gelukkig kunnen vrouwen vandaag studeren en hebben ze evenveel recht op kennis als ieder ander. Althans in België. Maar om geen overhaaste conclusies te trekken kan het natuurlijk ook dat er iets misging bij de kapper.