Tegenwoordig moet je de deur niet meer uit om te winkelen. Via de virtuele wereld haal je alles met één muisklik in huis. “Vanavond voor 23 uur besteld, morgen al in huis!” zo luidt de slogan van een vermaarde webshop. Een andere biedt tien euro korting indien je je registreert én gratis retourmogelijkheden in case the shoe doesn’t fit. Ook Colruyt plooit onder de digitale dictatuur: gratis Collect & Go bij aankoop van zes Colgate tandenborstels. Maar mag werkelijk alles online verkocht kunnen worden? Hoe zit het bijvoorbeeld met de online verkoop van medicatie?
dwars sprak met ritalinkopen.net, een Nederlandse website die Rilatine verkoopt. Rilatine is een geneesmiddel dat methylfenidaat bevat en aangewend wordt bij mensen met ADHD. Ook menig student zou hier echter van durven snoepen omwille van het stimulerende effect. Daarnaast komt ook Michele Giugliano, professor in de neurowetenschappen aan de Universiteit Antwerpen, aan het woord. Hij vertelt over het effect van cognitiestimulerende drugs op ons brein.
Hoe (il)legaal is online medicatie?
De online verkoop van medicatie valt ruwweg op te delen in twee categorieën. Langs de ene kant zijn er de websites van apothekers waar je in alle vertrouwen geneesmiddelen kan bestellen. Deze online apotheken verkopen geen andere geneesmiddelen dan in hun bakstenen variant, maar zo vermijd je lange wachtrijen én kan je op verhoogde discretie rekenen bij aankoop van pakweg een zwangerschapstest. Anderzijds zijn er ook clandestiene online apothekers die via lokale websites de verkoop van gegeerde medicatie aanbieden, al dan niet aan een spotprijs. Hoe zit dat nu eigenlijk in België?
Met één pil heb je een focus van vier uur. Studeren is zelfs leuk!
Belgische apothekers mogen via hun website geneesmiddelen verkopen. Het gaat hier echter enkel om niet-terugbetaalbare geneesmiddelen waarvoor geen voorschrift van de dokter vereist is. Voorts wordt op zulke websites steeds geadviseerd om de bijsluiter aandachtig te lezen en een arts te raadplegen in geval van bijwerkingen. Wanneer je geneesmiddelen via het internet koopt krijg je immers geen waarborg op veiligheid en doeltreffendheid noch enige garantie op kwaliteit. Bovendien krijg je geen deskundig advies. Zo kunnen verschillende medicijnen elkaar beïnvloeden en elkaars effect versterken of verzwakken. 
Andere geneesmiddelen mogen dan weer niet ingenomen worden met alcohol of mogen niet ingenomen worden door vrouwen die zwanger zijn of zwanger willen worden. Op het internet vind je ook geneesmiddelen die niet vergund zijn of die schadelijke stoffen bevatten. Overigens hangt het juiste doseringsschema af van persoon tot persoon. Wie online geneesmiddelen koopt, heeft drie kansen op vijf om namaak- of vervallen pillen te slikken. Er zijn nieuwe wettelijke bepalingen gepubliceerd die de vervalsing van geneesmiddelen moeilijker maken. Zo moeten officiële apotheken die geneesmiddelen via internet verkopen sinds 1 juli 2015 op elke pagina van hun website het Europese authenticatielogo voor internetapotheken vermelden. Iedere website moet bovendien een link bevatten naar de website van het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG).
Braindoping voor beginners
Methylfenidaat is een psychostimulans dat als Concerta, Ritalin of Rilatine op de markt wordt gebracht. Dit geneesmiddel zorgt ervoor dat dopamine in de hersenen langer actief blijft. Mensen met ADHD, die vaak te veel prikkels binnenkrijgen, worden hierdoor aandachtiger en kunnen zich beter concentreren. Bij jongeren die onbezonnen Rilatine gebruiken zonder voorschrift van een arts werkt het anders, zij voelen voornamelijk hun vermoeidheid minder. Sommige studenten gebruiken het dan ook om een nachtje door te halen voor een examen. Hogere doseringen hebben echter het effect van amfetamine. Mogelijke bijwerkingen zijn dan ook hartkloppingen, een gejaagd gevoel, misselijkheid, verminderde eetlust en moeite met in- of doorslapen.
De idee van de maakbare mens leeft zeer sterk in onze huidige maatschappij. Waarom zou je jezelf dan niet slimmer mogen maken aan de hand van een pilletje? Dit roept bij velen hevige en uiteenlopende reacties op. Sommige gillen dat het gebruik van breindoping oneerlijk en ethisch onverantwoord is. Anderen vinden de criminalisering overdreven en pleiten voor een meer pragmatische aanpak.
Ritalinkopen.net aan het woord
Hoe kwamen jullie op het idee om online medicatie te verkopen?
Concentratieproblemen zijn nog nooit zo'n groot probleem geweest als vandaag. De prevalentie van concentratiestoornissen als ADHD en ADD groeit elk jaar. Wat doen mensen als ze ergens een probleem mee hebben? Ze zoeken naar een oplossing. Ritalin is om meerdere redenen een goed hulpmiddel om voor een langere tijd geconcentreerd te kunnen blijven. Dat dit geneesmiddel enkel zou werken bij mensen met een concentratiestoornis is niet waar. Ook voor mensen zoals jij en ik werkt het medicijn op dezelfde manier. Om die reden zijn er ontzettend veel mensen die het willen kopen, terwijl ze geen diagnose van ADHD, ADD of narcolepsie hebben en er zonder voorschrift dus niet aan geraken.
Wat gebeurt er als er vraag is naar iets waar je zonder voorschrift niet aan kunt komen? Dan wordt het, op een andere, niet legale manier, toch verkregen. Wat er namelijk gebeurt, is dat mensen die dit op voorschrift krijgen het weer door gaan doorverkopen. Daarnaast zijn er ook handelaars die hun voorraad Rilatine in het buitenland kopen. Er ontstaat een handel van een product waarvan niemand met zekerheid kan zeggen of het van een betrouwbare bron komt, of het echt is en of er niets mee is gebeurd. Mensen lopen hierdoor ernstig risico om schade aan te richten bij zichzelf. Daarbij krijgen ze geen enkele instructie over hoe je het medicijn dient te gebruiken. Toen wij dit beseften voelden wij ons verantwoordelijk om een omgeving te creëren, waar mensen veilig en anoniem hun Ritalin kunnen kopen en waar er ook ruimte is voor vragen van de consument. Dit alles heeft er toe geleid dat wij deze website zijn gestart.
Hoe garanderen jullie de anonimiteit van de klanten?
Er worden nooit persoonlijke gegevens van klanten opgeslagen. Nadat een bestelling is voltooid, worden alle gegevens automatisch gewist. Al zouden wij de data van bijvoorbeeld bankrekeninggegevens van een klant willen weten, we zouden dit niet kunnen. De betalingen die met iDeal of Mistercash voltooid worden, gaan namelijk via Bitcoin. Bitcoin is een zogenaamde cryptocurrency, heel kort samengevat is het net als cash geld anoniem maar dan via het internet. Dit maakt dat wij nooit de bankrekeninggegevens van de klant te zien krijgen.
Hoe komen jullie aan het product en hoe garanderen jullie de kwaliteit/veiligheid?
Ik kan niet precies zeggen hoe wij er aan komen. Ik kan wel zeggen hoe wij hier niet aan komen. De Ritalin die wij verkopen komt niet van particulieren, niet uit het buitenland of uit de apotheek. Door al deze tussenstations weg te halen, is het onmogelijk dat er iets niet goed kan zijn aan de medicatie. Om hier absoluut zeker van te zijn worden er steekproeven gehouden waarbij we tabletten laten testen. Het is nog nooit voorgekomen dat een tablet niet goed uit de test kwam.
Wat gebeurt er wanneer er een schadelijk effect op treedt bij de gebruiker?
Als je een hele hand paracetamol, ibuprofen, ... noem maar op ... in één keer doorslikt, dan neemt je lichaam je dat niet in dank af. Zo is dit ook met Ritalin. In de bijsluiter staat, zoals bij elk medicijn, een waslijst aan mogelijke bijwerkingen. Vele hiervan zijn echter niet om je zorgen over te maken, zoals bijvoorbeeld een droge mond of zweetbuien. Maar er zijn ook bijwerkingen die wel schadelijk kunnen zijn. Zo hebben mensen met een zwak hart, na het nemen van meer Ritalin dan zij nodig hebben, een grotere kans op een hartaanval. Te veel Ritalin zorgt er namelijk voor dat je hart tijdelijk sneller gaat kloppen.
Toch is ook dit iets waar je je geen zorgen over hoeft te maken als je je aan onze adviezen houdt en mits je van jezelf een verhoogde kans hebt op hartgerelateerde problemen. Om er zeker van te zijn kun je altijd eerst contact opnemen met je huisarts, deze kent jou persoonlijk en kan je beter advies geven dan wij. Toch zijn wij er van overtuigd dat iemand zijn eigen lichaam het beste kent.
Vinden jullie dat Ritalin een soort doping van de hersenen is en bijgevolg bij examens verboden zou moeten worden?
Als Ritalin doping is en het bij examens verboden zou moeten worden, mogen ze koffie (cafeïne), energiedrank (taurine) en tabak (nicotine) ook wel gaan verbieden. De verkoop van Ritalin is ethisch verantwoord als je het op onze manier doet. Er zijn er echter anderen …
Tot slot: we weten dat hetgeen we doen, officieel niet mag. Toch willen we dit risico nemen om er op die manier zeker van te zijn dat de vraag die de consument stelt, beantwoord kan worden met een veilig antwoord.
De schadelijke effecten op lange termijn zijn helemaal niet bekend. Is één pilletje dat echt waard?
De proef op de som
Naarmate we ons meer verdiepten in de duistere wereld van de cognitiestimulerende drugs werd onze curiositeit aangewakkerd. We besloten een zoektocht te ondernemen naar een Rilatine-gebruiker in de universiteitsbibliotheek, eentje zonder voorschrift. Moeilijk bleek dat geenszins te zijn. We stelden haar enkele vragen.
Hoe zou je het effect van Rilatine bij jou beschrijven?
“Aanvankelijk leek het echt een wondermiddel. Pilletje nemen, halfuurtje wachten en daar was de concentratie waarvan ik al jarenlang hoopte dat die ooit wel zou komen. Voordien was mijn concentratie helemaal niet zo slecht (of dat dacht ik toch) maar vond ik de leerstof na vier zinnen zo saai dat ik elk sociaal netwerk checkte, waarna ik na de volgende vier zinnen systematisch hetzelfde zou doen. Het grote verschil bij mij is dat de Rilatine ervoor zorgt dat het leren een plezier wordt. Ik zet me aan tafel, begin eraan en ben zo geboeid door wat ik leer dat ik me niet meer genoodzaakt voel om me met andere zaken bezig te houden. Die isolatie is heerlijk en zorgt er zowel voor dat je langer aan een stuk kan leren als dat je in eenzelfde tijdspanne veel meer stof verwerkt.”
Je zegt dat het aanvankelijk een wondermiddel leek, is daar dan verandering in gekomen?
“Ik neem het middel nu een maand en ik moet zeggen dat het effect wel wat is afgezwakt. Mijn concentratie blijft wel hoger dan zonder pilletje, maar de drang om me met andere dingen bezig te houden terwijl ik aan het studeren ben is terug groter dan in het begin. Ik heb mezelf dan ook al meermaals afgevraagd of het wel echt gewerkt heeft, of dat ik het me allemaal heb ingebeeld door de toch wel heel aanwezige nieuwsgierigheid en verwachtingen rond het testen van het Rilatine-effect. Ook de lichte neveneffecten die ik de eerste keren dat ik het gebruikte ervoer, zijn nu in mindere mate aanwezig. Het betrof dan vooral een verminderde eetlust en veel dorst. Oordoppen lijken me tegenwoordig ook wel een aardige concentratie te bieden dus misschien moet ik het daar maar bij houden. Hoewel ... Ik weet het niet, eens je bent begonnen is het misschien toch niet zo evident om ermee te stoppen. De kick van ongelimiteerde concentratie is namelijk echt zalig."
To take or not to take the pill. That’s the question?
Professor Giugliano wil iedereen ontmoedigen om cognitiestimulerende middelen te nemen.
“In een notendop: we begrijpen helemaal niet genoeg van de hersenen om de impact van zulke stoffen goed te kunnen inschatten. Het onderzoek naar het activeren of remmen van een bepaalde receptor is eerder empirisch geworteld dan dat er reeds sterke bewijzen zijn. Je moet dus altijd erg voorzichtig zijn met het nemen van zulke medicatie, zelfs met betrekking tot angst en depressie. Bovendien zou ik nooit de aankoop via het internet aanraden: in het beste geval gaat het om suiker, maar in het ergste geval kan het gebruik van illegale medicatie dodelijk zijn of blijvende schade berokkenen. Ik raad iedere student dan ook gewoon aan om via een gezond ritme, veel sport en voldoende pauze de examens te verslaan. Je bent er niet mee gebaat een middel te gebruiken waarvan de schadelijke effecten op lange termijn of de werkzaamheid nog niet gekend zijn. Is één pilletje dat echt waard?”