De Vlaamse studentenvertegenwoordiging is herschapen tot een bescheiden slagveld. De Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) hoort alle studentenraden van hogescholen en universiteiten te vertegenwoordigen. Dat is echter buiten de studentenraden van de associatie Leuven (StAL) gerekend. Die zijn gezamenlijk opgestapt. Daarop heeft de Raad van Bestuur van VVS beslist ontslag te nemen.
VVS is de koepel van de Vlaamse studentenraden. Vertegenwoordigers van de diverse studentenraden, waaronder ook van de UA, zitten samen in een Algemene Vergadering. Die verzorgt de werking van de organisatie en neemt gezamenlijke standpunten in. Vijf stafmedewerkers, vast in dienst, moeten de ingenomen standpunten helpen realiseren. De Raad van Bestuur, bestaande uit verkozen studenten, houdt zich bezig met de dagelijkse leiding van de organisatie.
Die verdeling van bevoegdheden staat niet garant voor een vlekkeloze werking. Drie jaar geleden verweet de Leuvense studentenraad (LOKO) de Raad van Bestuur en de stafmedewerkers dat ze te veel macht hadden tegenover de Algemene Vergadering. Ook slaagde VVS er niet in te wegen op de belangrijke dossiers, luidde de kritiek. LOKO besloot VVS te verlaten.
De Raad van Bestuur die dit jaar de dienst uitmaakte, zou zich vast voorgenomen hebben iets aan die structurele problemen te doen. Groep T heeft daar echter een stokje voor gestoken.
Groep T(erugtrekking)
De Leuvense hogeschool Groep T kwam eind december vorig jaar lijnrecht tegenover de Raad van Bestuur van VVS te staan over een al dan niet als agendapunt op te nemen herziening van het jobstudentenstatuut. Groep T besloot uit VVS te stappen. De Katholieke Hogeschool Leuven (KHL) volgde Groep T.
Zowel Groep T als de KHL maakt deel uit van StAL, de studentenraden van de associatie Leuven. StAL-voorzitter Thijs Smeyers stelde vast dat er met de uitstap van de twee hogescholen nog slechts Ă©Ă©n StAL-lid aangesloten was bij VVS: de Katholieke Hogeschool Kempen. De andere studentenraden van StAL (waaronder LOKO, Lessius, Ehsal) hadden zich (nog) geen lid gemaakt.
Of ze kenden VVS niet, of ze wilden VVS niet kennen.
“Na de uitstap van Groep T en KHL hebben we al onze studentenraden geraadpleegd over VVS. Wat bleek: of ze kenden VVS niet, of ze wilden VVS niet kennen. Daarop is er besloten collectief uit VVS te stappen. Hoewel het eerder collectief niet instappen was, met slechts drie aangesloten studentenraden”, vertelt Smeyers.
Zonder lid te zijn van VVS namen een aantal studentenraden dus toch ontslag. Anneleen van Campenhout van de Lessius Hogeschool verklaart: “We hebben ons dit jaar niet meer bij VVS aangesloten. Er leefde al langer een gevoel van onvrede. Door een ontslagbrief te sturen, hoopten we een duidelijk signaal te geven.”
Met het opstappen van StAL worden slechts 11 van de 28 Vlaamse studentenraden nog vertegenwoordigd. Eerder al stelde N-VA’er Piet De Bruyn een parlementaire vraag of VVS nog wel representativiteit mag claimen als overkoepelend vertegenwoordiger van alle Vlaamse studenten, als niet alle studentenraden aangesloten zijn.
Onderwijsminister Vandenbroucke reageerde daarop categoriek door te verwijzen naar het decreet van 30 maart 1999. “Het decreet zegt dat een koepel als VVS de studentenraden van minstens tien instellingen, verspreid over ten minste twee associaties, moet verenigen. VVS voldoet aan die voorwaarde.” De Raad van Bestuur nam echter zijn verantwoordelijkheid en diende zijn ontslag in.
Onvoldoende
De uitstap van StAL kwam er niet zomaar, volgens Smeyers. “Het belangrijkste breekpunt voor ons was de achterbanwerking. Een aantal van onze studentenraden was niet eens op de hoogte van het bestaan van iets als VVS. Achterbanwerking was nochtans een aandachtspunt voor de Raad van Bestuur. Daar is niet veel van in huis gekomen.”
Smeyers vervolgt: “Ook in de representativiteit van de VVS konden we ons niet meer vinden. Niet alle studentenraden waren op de Algemene Vergadering vertegenwoordigd. Toch vertegenwoordigt VVS alle Vlaamse studentenraden bij de overheid. Er werd onvoldoende gedaan om alle studentenraden te betrekken.”
Verder hekelt Smeyers ook nog het gebrek aan prioriteiten van de Raad van Bestuur en de te complexe standpunten die vaak worden ingenomen. Uit het persbericht: “De standpunten van VVS beslaan vaak meer dan 20 pagina’s, zonder een degelijke synthese of een toegevoegd besluit.”
Een ander punt van kritiek betreft de stafmedewerkers. Smeyers: “Bepaalde stafmedewerkers hebben te veel invloed. Dat is ook logisch: ze weten meer doordat ze al jarenlang ervaring hebben. Studenten hebben die ervaring niet. Dat zorgt voor een scheefgetrokken verhouding.”
De kritiek van StAL is niet volledig nieuw, zullen ze bij LOKO bevestigen. Dat de uitstap van de Leuvense Hogescholen er nu pas komt, heeft alles te maken met ResPACT, een nieuwe campagne van VVS die een kosteloos hoger onderwijs bepleit.
StAL is akkoord met een aantal principes van ResPACT, bevestigt Smeyers. “Ik heb vooral problemen met de extreemlinkse organisaties die zich achter ResPACT geschaard hebben. Dat zorgde voor een volledig foute perceptie. De Raad van Bestuur zei dan maar dat de studentenraden die perceptie moesten bijstellen. Dat is echter de taak van de koepelorganisatie die met het initiatief komt."
En U(A)?
De UA wordt in VVS momenteel nog vertegenwoordigd door Bart Braem. “De UA speelt een betrekkelijk kleine rol binnen VVS. Wij hebben bijvoorbeeld maar twee stemmen terwijl de UGent er vijf heeft.” Braem gaat ermee akkoord dat niet alles bij VVS op rolletjes verloopt.
“VVS heeft ook goede dingen gedaan. Ik denk bijvoorbeeld aan de handboeken voor studentenraden. Problemen zijn er echter ook. De vraag is naar de Raad van Bestuur gegaan om iets aan de problemen te doen. Er werden niet direct resultaten geboekt. StAL heeft dan een signaal gegeven dat ze het echt wel menen.”
Braem is medeondertekenaar van een open brief aan VVS, een initiatief gesteund door onder meer vertegenwoordigers van de Gentse studentenraden. Daarin staat: “VVS blijft kampen met grote problemen. De interne werking van VVS is nog steeds als problematisch te omschrijven, vooral wat de verhouding tussen het bestuur en de staf betreft.” Daarnaast haalt de open brief nog de bekende punten van kritiek aan, grotendeels gelijklopend met StAL.
Braem vertelt dat een uitstap geen optie was voor de UA. Wel ziet hij de noodzaak voor een reorganisatie van VVS. “Er is duidelijk nood aan meer mensen die bij de werking van VVS betrokken zijn. Maar wie wil zich daar nog voor engageren? Niet alle studentenvertegenwoordigers zijn trouwens even gemotiveerd. Het zijn vaak dezelfde mensen die het woord voeren.”
Apolitiek links
Gertie De Fraeye, ontslagnemend voorzitter van VVS, begrijpt dat er verandering moet komen. “De problemen die er nu zijn bij VVS, leven al langer in de organisatie. Dit conflict had zich evengoed vorig jaar kunnen voordoen. Maar toch: sinds het ontslag van LOKO is er al veel veranderd. De organisatie ziet er nu anders uit.
“De gebrekkige achterbanwerking is een speerpunt geweest voor de huidige Raad van Bestuur. We hebben de achterbanwerking proberen uit te bouwen door bijvoorbeeld handboeken uit te geven, specifiek voor de studentenraden. Ook hebben we een ronde van Vlaanderen gemaakt om VVS voor te stellen aan de verschillende studentenraden.”
Ik kan niet ontkennen dat een aantal mensen met een links profiel nauw bij de werking van VVS betrokken zijn.
Dat vaak dezelfde mensen op de Algemene Vergadering wegen, is volgens De Fraeye niet helemaal correct. “Nieuwe mensen hebben het vaak moeilijk om zich te manifesteren, dat is waar. Wat wil je ook in een groep van een vijftigtal mensen. Na verloop van tijd betert dat wel. We nemen die nieuwe mensen ook wel eens apart en stimuleren ze om iets te zeggen.”
Dat VVS een wat links profiel heeft, is onzin, zo blijkt. De Fraeye: “Ik kan niet ontkennen dat een aantal mensen met een links profiel nauw bij de werking van de organisatie betrokken zijn.” De Fraeye vervolgt echter: “Bekijk onze standpunten. Soms zitten we ook op één lijn met de christendemocraten. Op andere momenten hebben we weer een liberaal profiel. Vergeet niet dat we vorig jaar nog geprotesteerd hebben tegen de socialistische minister Vandenbroucke. Ik denk niet dat je ons als links kunt vastpinnen.”
Trouw
ResPACT heeft echter een onmiskenbaar linkse inslag. Groep T schreef er in haar ontslagbrief het volgende over: “Het permanente 'alles gratis'-idee waar VVS altijd naar streeft, is ideologisch en onrealistisch. Wij zijn van mening dat VVS zich te vaak geprofileerd heeft als een politieke dan wel maatschappelijke organisatie, maar geenszins als een overkoepelende studentenraad.”
Een scherpe reactie volgt van De Fraeye: “Ik heb er geen weet van dat wij andere standpunten ingenomen zouden hebben dan de Algemene Vergadering met betrekking tot ResPACT."
“Wij zijn trouw gebleven aan de uiteindelijke versie die door de AV is goedgekeurd. Natuurlijk zullen een aantal mensen het wel moeilijk blijven hebben met bepaalde punten.” Het grote probleem van ResPACT zou de steun van de extreemlinkse organisaties zijn. De Algemene Vergadering heeft ingestemd met de basisprincipes van het platform.
Hand in hand de toekomst in
Op de volgende Algemene Vergadering wordt normaliter het collectieve ontslag van de Raad van Bestuur aanvaard. Een interim-Raad van Bestuur moet zich dan opmaken om het roer over te nemen. Er moeten zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen georganiseerd worden.
Ondertussen zitten de verschillende studentenraden samen in een aantal rondetafelbesprekingen. Daarin wordt onderhandeld over een herziening van de bestaande structuren en werking van VVS. Tegelijkertijd zijn er ook nog een aantal werkgroepen in de weer om zich te buigen over inhoudelijke thema’s.
StAL-voorzitter Smeyers heeft er goede hoop op dat alles weer in orde komt met VVS. “Als alles wat we hebben afgesproken op de eerste rondetafel ook wordt uitgevoerd, dan komt het allemaal wel goed. Er moeten dingen veranderen, dat zeker. Als dat ook gebeurt, dan zie ik zelfs LOKO er terug in stappen.”
Ook De Fraeye ziet in dat verandering noodzakelijk is. Hoop voor de toekomst heeft ze ook, een waarschuwing eveneens. “Er ligt een enorme verantwoordelijkheid bij de rondetafel. Wat als het daar misgaat? Dan gooi je zeventig jaar studentenvertegenwoordiging zomaar weg. Dat mag niet gebeuren.”