nood aan een digitale revolutie op onze universiteit

Ik studeer Rechten aan onze universiteit (UAntwerpen). De gangbare praktijk is het opnemen van nagenoeg elke les. Dit gebeurt voornamelijk voor de werkstudenten die in de onmogelijkheid verkeren om lessen te bezoeken. Voor die werkstudenten worden deze lessen online opengesteld om ze te herbekijken wanneer zij de tijd hebben. Echter, dit is niet het geval voor de 'gewone' student. Het kan voorvallen dat de lessen online ter beschikking gesteld worden, maar dit is nog steeds de uitzondering. Er wordt nog steeds verondersteld dat de student naar de les moet komen: digitale opgenomen lessen passen niet binnen het plaatje. Absurd, want alle studenten hebben net veel baat bij een meer doorgedreven digitalisering, voornamelijk op het vlak van lessen. De student zal onder meer eindelijk kunnen studeren op een eigen manier en in een eigen tempo, veel meer dan dat nu kan.

let's go digital

Wordt het niet stilaan tijd dat we ons hoger onderwijs gaan situeren in een digitale omgeving in plaats van een fysieke? Sinds de drie jaar dat ik studeer, heb ik over dit onderwerp vaak gesproken met medestudenten. Zo heb ik voor- en tegenstanders ontmoet. Het grote voordeel voor studenten is de niet-aanwezigheid in de les, uiteraard. Dit is een voordeel dat voor de hand ligt, maar er zijn nog meer argumenten zoals de democratisering en personalisering van het onderwijs. Het nadeel is dat je niet in de les zit, en het op deze manier verleidelijk wordt om de opgenomen les niet te zien of er niet bij op te letten. Zowel de voor- als nadelen houden steek. Waar het eigenlijk om draait, is de vraag “Zijn we wel het meest productief zoals we nu bezig zijn? Halen we het maximum er wel uit?” Het antwoord lijkt mij nee te zijn, maar met opgenomen lessen kan hier mogelijk aan tegemoet gekomen worden.

minder aanwezige studenten als heil

Wanneer je opgenomen lessen openzet voor alle studenten, zal je veel minder studenten zien in de aula's. Dat is logisch. Dit wordt vaak door de professoren als een gevaar gezien: een bedreiging voor de leerstof, het vak of de professoren zelf. De professoren hebben overigens de grootste inspraak omtrent het al dan niet online zetten van lessen. Zij kiezen vaak voor het klassieke model, uit vrees dat de studenten anders thuisblijven. Die vrees is wellicht gegrond, maar we kunnen ons toch wel afvragen wat nu het doel is van een les of een universiteitscursus? Het doel is de student datgene bij te brengen dat het vak inhoudt, met alle nodige middelen. Het is dus niet noodzakelijk dat er fysiek in een lokaal meerdere uren les gevolgd moeten worden. Als de student het leerdoel het best bereikt via een online opgenomen les, dan is dat het pad dat bewandeld zou moeten worden. Hier komt nog bij dat als er minder studenten naar de les komen, de prof met dezelfde of minder uren meer kwalitatief kan inspelen op de opgedaagde studenten. Een veel persoonlijkere aanpak dus.

Broken Windows and Fallacies

Zoals vaak in onze maatschappij kijken we enkel naar welke voor- en nadelen er op het eerste zicht spelen. Voor een prof lijkt het dus dat hij minder directe aandacht zal krijgen, voor een student lijkt het dat hij niet naar de les zal moeten. Dit klopt, maar is niet het enige. In de geest van Frédéric Bastiat, een 19de eeuws filosoof, is het aangewezen om ook naar de indirecte gevolgen te kijken. Er zijn meer voordelen aan opgenomen lessen en meer digitalisering, die nu nog niet gezien worden.

1. democratisering van de universiteit

Een verdere digitalisering van de lessen is een democratische maatregel. Studenten die niet op kot kunnen gaan wegens financiële redenen en vaak ver moeten pendelen, kunnen op deze manier gemakkelijker de lessen volgen waarbij ze als pendelaar veel tijd zouden verliezen. Het speelveld tussen kotstudenten en niet-kotstudenten wordt zo gelijker.

2. maatregel tegen overpopulatie

Vervolgens kunnen we over het algemeen stellen dat er minder pendelstudenten aanwezig zullen zijn. Het probleem van overpopulatie bij universiteiten wordt op deze manier deels aangepakt. De aula’s zullen immers minder gevuld zijn. En is het tekort aan aula’s niet een groot probleem waaraan tegemoet kan gekomen worden door de digitalisering?

3. verduidelijking, verduidelijking, verduidelijking

Ten slotte zullen de herbekijkbare opgenomen lessen voor een enorme toename aan duidelijkheid zorgen. Voor studenten zal het mogelijk zijn om betere notities te maken: als het de eerste maal niet gelukt is om alles te volgen, kan je later aanvullen en zo voor verduidelijking zorgen, etc. Kortom, voor diegenen die het wensen, zal de mogelijkheid bestaan de lessen te herbekijken. In het kader van de productiviteit van één gegeven les is dit een positief licht.

et nunc?

Daarom wordt het hoog tijd van de krampachtige houding weg te stappen dat digitale lessen niet goed zouden zijn. Het is de toekomst en bovendien een situatie die veel beter is dan de situatie van vandaag. Op die manier kunnen we terugkeren naar de essentie: studenten iets bijleren. Verplichte fysieke aanwezigheid kan dus in het licht van de moraliteit en pragmatiek in vraag gesteld worden. Daarenboven hinken we internationaal gezien al achterop vergeleken met de top. Het is een must om in te spelen op de digitalisering om zo duidelijk onze vakkennis over te dragen en topstudenten af te leveren die deze kennis dan kunnen laten vloeien over de rest van de wereld. We leven in een steeds meer gedigitaliseerde wereld, laat ons met ons onderwijs en onze universiteit niet achterop blijven, maar laat ons gebruik maken van de opportuniteiten en zo genieten van de vele voordelen.

Joeri Vandendriessche

Joeri Vandendriessche (20) is student Rechten aan de Universiteit Antwerpen en bestuurslid bij LVSV Antwerpen. Hij schrijft dit opiniestuk in eigen naam.

Wil je reageren op dit opiniestuk of zelf een opiniestuk inzenden? Het kan! Stuur ons je stuk door en we nemen zo snel mogelijk contact met je op.